2010 07, Knowledge, Educatipon, Matura Chemia Rozszerzony Arkusze Egzaminacyjne
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Centralna Komisja Egzaminacyjna
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu.
WPISUJE ZDAJĄCY
Miejsce
na naklejkę
z kodem
KOD
PESEL
EGZAMIN MATURALNY
Z CHEMII
POZIOM ROZSZERZONY
SIERPIEŃ 2010
Instrukcja dla zdającego
Czas pracy:
150 minut
1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 14 stron
(zadania
Ewentualny
brak
zgłoś
przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin.
2. Rozwiązania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to
przeznaczonym przy każdym zadaniu.
3. W rozwiązaniach zadań rachunkowych przedstaw tok
rozumowania prowadzący do ostatecznego wyniku oraz
pamiętaj o jednostkach.
4. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
5. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl.
6. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie będą oceniane.
7. Możesz korzystać z karty wybranych tablic chemicznych,
linijki oraz kalkulatora.
8. Na karcie odpowiedzi wpisz swój numer PESEL i przyklej
naklejkę z kodem.
9. Nie wpisuj żadnych znaków w części przeznaczonej
dla egzaminatora.
Liczba punktów
do uzyskania: 60
MCH-R1_1P-104
1 – 32).
2
Egzamin maturalny z chemii
Zadanie 1
. (2 pkt)
Konfigurację elektronową atomów (w stanie podstawowym) pewnego pierwiastka X można
przedstawić następująco:
1s
2
2s
2
2p
6
3s
2
3p
5
Uzupełnij poniższą tabelę, wpisując liczbę atomową, symbol pierwiastka, fragment
konfiguracji elektronowej, który odnosi się do elektronów walencyjnych, oraz najwyższy
i najniższy stopień utlenienia pierwiastka X.
Liczba
atomowa
Symbol
pierwiastka
Fragment
konfiguracji
(elektrony walencyjne)
Najwyższy
stopień
utlenienia
Najniższy
stopień
utlenienia
Zadanie 2.
(1 pkt)
O lotności związku decydują między innymi: masa cząsteczki i zdolność do tworzenia wiązań
wodorowych. Związki, których cząsteczki tworzą wiązania wodorowe, mają wyższe
temperatury wrzenia niż te, które wiązań wodorowych nie tworzą. Pod ciśnieniem
atmosferycznym propan-1-ol wrze w temperaturze 97,5
o
C, a propanon (aceton) wrze
w temperaturze 56,2
o
C.
Na podstawie powyższego tekstu podaj nazwę związku bardziej lotnego oraz nazwę
związku, którego cząsteczki tworzą wiązania wodorowe.
Nazwa związku bardziej lotnego: ................................................................................................
Nazwa związku, którego cząsteczki tworzą wiązania wodorowe: ..............................................
Zadanie 3.
(1 pkt)
W wyniku bombardowania jąder żelaza Fe
54
26
neutronami powstają jądra chromu Cr
51
24
i emitowane są pewne cząstki.
54
.
W odpowiednie miejsca wpisz wartości liczb atomowych i masowych
izotopów oraz symbole cząstek.
Fe +
………......
→ Cr +
………......
Poziom rozszerzony
Uzupełnij poniższy zapis tak, aby przedstawiał równanie reakcji jądrowej, której ulega
izotop żelaza Fe
Egzamin maturalny z chemii
Poziom rozszerzony
3
Informacja do zadania 4 i 5
Tlenki o podanych wzorach: CaO, NO, SiO
2
, ZnO, SO
3
różnią się zachowaniem wobec wody,
kwasów i zasad.
Zadanie 4.
(1 pkt)
Uzupełnij poniższą tabelę, wpisując w każdy wiersz wzór jednego z wymienionych
w informacji tlenków.
Lp.
Wzór tlenku
Reakcja z
wodą
kwasem
zasadą
1.
nie zachodzi
nie zachodzi
zachodzi
2.
nie zachodzi
nie zachodzi
nie zachodzi
3.
zachodzi
zachodzi
nie zachodzi
4.
ZnO
nie zachodzi
zachodzi
zachodzi
Zadanie 5.
(3 pkt)
Określ charakter chemiczny tlenku cynku. Napisz
w formie jonowej skróconej
równania
reakcji tego tlenku z kwasem solnym oraz wodnym roztworem wodorotlenku sodu,
wiedząc, że w jednej ztych reakcji powstaje związek kompleksowy o liczbie
koordynacyjnej równej 4.
Charakter chemiczny tlenku cynku: .............................................................................................
Równanie reakcji z kwasem solnym:
.......................................................................................................................................................
Równanie reakcji z wodorotlenkiem sodu:
.......................................................................................................................................................
Zadanie 6.
(2 pkt)
Zgodnie z teorią Brönsteda reakcje typu kwas-zasada polegają na przeniesieniu protonu
z kwasu do zasady. Układ składający się z kwasu i powstającej z niego przez odłączenie
protonu zasady nazywa się sprzężoną parą kwas-zasada.
3
+ H
3
O
+
napisz wzory kwasów i wzory zasad, które w tej reakcji tworzą sprzężone pary.
2
Sprzężona para
kwas
zasada
Dla przemiany przedstawionej równaniem:
HSO
3
+ H
2
O
⇄
SO
−
4
Egzamin maturalny z chemii
Poziom rozszerzony
Zadanie 7
. (1 pkt)
W zamkniętym naczyniu zachodzi proces utleniania amoniaku. W pewnych warunkach
temperatury i ciśnienia ustalił się stan równowagi reakcji:
4NH
3 (g)
+
5O
2 (g)
⇄
4NO
(g)
+
6H
2
O
(g)
Napisz, jak zmieni się wydajność reakcji utleniania amoniaku (wzrośnie czy zmaleje)
po zmniejszeniu objętości naczynia reakcyjnego w warunkach izotermicznych (T = const).
.......................................................................................................................................................
Zadanie 8.
(3 pkt)
Reakcja sodu z wodą zachodzi natychmiast po wprowadzeniu metalu do wody. Reakcja siarki
z tlenem wymaga ogrzania siarki w celu zapoczątkowania procesu. Obydwie opisane
przemiany są egzotermiczne.
a) Napisz
w formie cząsteczkowej
równanie procesu, który ma
niższą
energię
aktywacji.
.......................................................................................................................................................
b) Wykonaj wykres ilustrujący zmiany energii reagentów podczas przebiegu jednej
z opisanych w informacji reakcji. Zaznacz na wykresie odcinek odpowiadający
energii aktywacji.
Wykres:
postęp reakcji
Zadanie 9.
(1 pkt)
Napisz, czy zastosowanie katalizatora ma wpływ na wartość i znak entalpii reakcji.
.......................................................................................................................................................
Egzamin maturalny z chemii
Poziom rozszerzony
5
Zadanie 10.
(2 pkt)
Pewna przemiana chemiczna przebiega w obecności katalizatora w dwóch etapach.
Etap I: CH
3
CHO + I
2
→
CH
3
I + HI + CO
Etap II: CH
3
I + HI
→
CH
4
+ I
2
Ustal wzór katalizatora opisanej przemiany oraz napisz sumaryczne równanie reakcji.
Wzór katalizatora: ........................................................................................................................
Sumaryczne równanie reakcji:
.......................................................................................................................................................
Zadanie 11.
(2 pkt)
W naczyniu umieszczono 1 mol kwasu octowego i 1 mol etanolu. Po dodaniu katalizatora
zaczęto ogrzewać mieszaninę reakcyjną. Powstawanie estru kontrolowano, mierząc ilość
kwasu octowego pozostającego w mieszaninie. Wyniki pomiarów zamieszczono w poniższej
tabeli.
Czas, min
0
10
20
30
40
50
60
70
Ilość kwasu, mol
1
0,6
0,4
0,38
0,35
0,33
0,33
0,33
a) Stosując wzory półstrukturalne (grupowe) reagentów organicznych, napisz
równanie reakcji otrzymywania octanu etylu.
.......................................................................................................................................................
b) Podaj, ile moli
estru
powstało po ustaleniu się stanu równowagi opisanej reakcji.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 12
. (1 pkt)
Do trzech probówek zawierających wodny roztwór siarczanu(VI) sodu (Na
2
SO
4
) dodano
wodne roztwory trzech różnych soli. Do probówki I dodano roztwór chlorku strontu (SrCl
2
),
do probówki II roztwór chlorku wapnia (CaCl
2
), a do probówki III roztwór chlorku baru
(BaCl
2
). Objętości i stężenia molowe wszystkich roztworów były jednakowe. We wszystkich
probówkach zaobserwowano strącenie osadu.
Iloczyny rozpuszczalności soli wynoszą odpowiednio:
Wzór soli
SrSO
4
CaSO
4
BaSO
4
Iloczyn rozpuszczalności
6,0 · 10
–7
3,2 · 10
–5
1,1 · 10
–10
Napisz, w której probówce stężenie jonów siarczanowych(VI) jest największe.
.......................................................................................................................................................
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl charloteee.keep.pl
Centralna Komisja Egzaminacyjna
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu.
WPISUJE ZDAJĄCY
Miejsce
na naklejkę
z kodem
KOD
PESEL
EGZAMIN MATURALNY
Z CHEMII
POZIOM ROZSZERZONY
SIERPIEŃ 2010
Instrukcja dla zdającego
Czas pracy:
150 minut
1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 14 stron
(zadania
Ewentualny
brak
zgłoś
przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin.
2. Rozwiązania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to
przeznaczonym przy każdym zadaniu.
3. W rozwiązaniach zadań rachunkowych przedstaw tok
rozumowania prowadzący do ostatecznego wyniku oraz
pamiętaj o jednostkach.
4. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
5. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl.
6. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie będą oceniane.
7. Możesz korzystać z karty wybranych tablic chemicznych,
linijki oraz kalkulatora.
8. Na karcie odpowiedzi wpisz swój numer PESEL i przyklej
naklejkę z kodem.
9. Nie wpisuj żadnych znaków w części przeznaczonej
dla egzaminatora.
Liczba punktów
do uzyskania: 60
MCH-R1_1P-104
1 – 32).
2
Egzamin maturalny z chemii
Zadanie 1
. (2 pkt)
Konfigurację elektronową atomów (w stanie podstawowym) pewnego pierwiastka X można
przedstawić następująco:
1s
2
2s
2
2p
6
3s
2
3p
5
Uzupełnij poniższą tabelę, wpisując liczbę atomową, symbol pierwiastka, fragment
konfiguracji elektronowej, który odnosi się do elektronów walencyjnych, oraz najwyższy
i najniższy stopień utlenienia pierwiastka X.
Liczba
atomowa
Symbol
pierwiastka
Fragment
konfiguracji
(elektrony walencyjne)
Najwyższy
stopień
utlenienia
Najniższy
stopień
utlenienia
Zadanie 2.
(1 pkt)
O lotności związku decydują między innymi: masa cząsteczki i zdolność do tworzenia wiązań
wodorowych. Związki, których cząsteczki tworzą wiązania wodorowe, mają wyższe
temperatury wrzenia niż te, które wiązań wodorowych nie tworzą. Pod ciśnieniem
atmosferycznym propan-1-ol wrze w temperaturze 97,5
o
C, a propanon (aceton) wrze
w temperaturze 56,2
o
C.
Na podstawie powyższego tekstu podaj nazwę związku bardziej lotnego oraz nazwę
związku, którego cząsteczki tworzą wiązania wodorowe.
Nazwa związku bardziej lotnego: ................................................................................................
Nazwa związku, którego cząsteczki tworzą wiązania wodorowe: ..............................................
Zadanie 3.
(1 pkt)
W wyniku bombardowania jąder żelaza Fe
54
26
neutronami powstają jądra chromu Cr
51
24
i emitowane są pewne cząstki.
54
.
W odpowiednie miejsca wpisz wartości liczb atomowych i masowych
izotopów oraz symbole cząstek.
Fe +
………......
→ Cr +
………......
Poziom rozszerzony
Uzupełnij poniższy zapis tak, aby przedstawiał równanie reakcji jądrowej, której ulega
izotop żelaza Fe
Egzamin maturalny z chemii
Poziom rozszerzony
3
Informacja do zadania 4 i 5
Tlenki o podanych wzorach: CaO, NO, SiO
2
, ZnO, SO
3
różnią się zachowaniem wobec wody,
kwasów i zasad.
Zadanie 4.
(1 pkt)
Uzupełnij poniższą tabelę, wpisując w każdy wiersz wzór jednego z wymienionych
w informacji tlenków.
Lp.
Wzór tlenku
Reakcja z
wodą
kwasem
zasadą
1.
nie zachodzi
nie zachodzi
zachodzi
2.
nie zachodzi
nie zachodzi
nie zachodzi
3.
zachodzi
zachodzi
nie zachodzi
4.
ZnO
nie zachodzi
zachodzi
zachodzi
Zadanie 5.
(3 pkt)
Określ charakter chemiczny tlenku cynku. Napisz
w formie jonowej skróconej
równania
reakcji tego tlenku z kwasem solnym oraz wodnym roztworem wodorotlenku sodu,
wiedząc, że w jednej ztych reakcji powstaje związek kompleksowy o liczbie
koordynacyjnej równej 4.
Charakter chemiczny tlenku cynku: .............................................................................................
Równanie reakcji z kwasem solnym:
.......................................................................................................................................................
Równanie reakcji z wodorotlenkiem sodu:
.......................................................................................................................................................
Zadanie 6.
(2 pkt)
Zgodnie z teorią Brönsteda reakcje typu kwas-zasada polegają na przeniesieniu protonu
z kwasu do zasady. Układ składający się z kwasu i powstającej z niego przez odłączenie
protonu zasady nazywa się sprzężoną parą kwas-zasada.
3
+ H
3
O
+
napisz wzory kwasów i wzory zasad, które w tej reakcji tworzą sprzężone pary.
2
Sprzężona para
kwas
zasada
Dla przemiany przedstawionej równaniem:
HSO
3
+ H
2
O
⇄
SO
−
4
Egzamin maturalny z chemii
Poziom rozszerzony
Zadanie 7
. (1 pkt)
W zamkniętym naczyniu zachodzi proces utleniania amoniaku. W pewnych warunkach
temperatury i ciśnienia ustalił się stan równowagi reakcji:
4NH
3 (g)
+
5O
2 (g)
⇄
4NO
(g)
+
6H
2
O
(g)
Napisz, jak zmieni się wydajność reakcji utleniania amoniaku (wzrośnie czy zmaleje)
po zmniejszeniu objętości naczynia reakcyjnego w warunkach izotermicznych (T = const).
.......................................................................................................................................................
Zadanie 8.
(3 pkt)
Reakcja sodu z wodą zachodzi natychmiast po wprowadzeniu metalu do wody. Reakcja siarki
z tlenem wymaga ogrzania siarki w celu zapoczątkowania procesu. Obydwie opisane
przemiany są egzotermiczne.
a) Napisz
w formie cząsteczkowej
równanie procesu, który ma
niższą
energię
aktywacji.
.......................................................................................................................................................
b) Wykonaj wykres ilustrujący zmiany energii reagentów podczas przebiegu jednej
z opisanych w informacji reakcji. Zaznacz na wykresie odcinek odpowiadający
energii aktywacji.
Wykres:
postęp reakcji
Zadanie 9.
(1 pkt)
Napisz, czy zastosowanie katalizatora ma wpływ na wartość i znak entalpii reakcji.
.......................................................................................................................................................
Egzamin maturalny z chemii
Poziom rozszerzony
5
Zadanie 10.
(2 pkt)
Pewna przemiana chemiczna przebiega w obecności katalizatora w dwóch etapach.
Etap I: CH
3
CHO + I
2
→
CH
3
I + HI + CO
Etap II: CH
3
I + HI
→
CH
4
+ I
2
Ustal wzór katalizatora opisanej przemiany oraz napisz sumaryczne równanie reakcji.
Wzór katalizatora: ........................................................................................................................
Sumaryczne równanie reakcji:
.......................................................................................................................................................
Zadanie 11.
(2 pkt)
W naczyniu umieszczono 1 mol kwasu octowego i 1 mol etanolu. Po dodaniu katalizatora
zaczęto ogrzewać mieszaninę reakcyjną. Powstawanie estru kontrolowano, mierząc ilość
kwasu octowego pozostającego w mieszaninie. Wyniki pomiarów zamieszczono w poniższej
tabeli.
Czas, min
0
10
20
30
40
50
60
70
Ilość kwasu, mol
1
0,6
0,4
0,38
0,35
0,33
0,33
0,33
a) Stosując wzory półstrukturalne (grupowe) reagentów organicznych, napisz
równanie reakcji otrzymywania octanu etylu.
.......................................................................................................................................................
b) Podaj, ile moli
estru
powstało po ustaleniu się stanu równowagi opisanej reakcji.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 12
. (1 pkt)
Do trzech probówek zawierających wodny roztwór siarczanu(VI) sodu (Na
2
SO
4
) dodano
wodne roztwory trzech różnych soli. Do probówki I dodano roztwór chlorku strontu (SrCl
2
),
do probówki II roztwór chlorku wapnia (CaCl
2
), a do probówki III roztwór chlorku baru
(BaCl
2
). Objętości i stężenia molowe wszystkich roztworów były jednakowe. We wszystkich
probówkach zaobserwowano strącenie osadu.
Iloczyny rozpuszczalności soli wynoszą odpowiednio:
Wzór soli
SrSO
4
CaSO
4
BaSO
4
Iloczyn rozpuszczalności
6,0 · 10
–7
3,2 · 10
–5
1,1 · 10
–10
Napisz, w której probówce stężenie jonów siarczanowych(VI) jest największe.
.......................................................................................................................................................
[ Pobierz całość w formacie PDF ]