324753, Różne, materiały instruktażowe

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Zastosowanie liny w skale i lodzie
Nowy podręcznik Pita Schuberta - Jerzy Wala
W niniejszej recenzji chcę szerzej omówić nowy przepracowany w 1998 roku podręcznik
Pita Schuberta, znanego specjalisty w zakresie bezpieczeństwa we wspinaczce.
Książeczka o wymiarach 12x15x0,8 cm na 189 stronach, mająca 160 rysunków, zawiera
cały podstawowy zasób wiedzy na temat wspinania się z liną w skale, lodzie i śniegu. Małe
wymiary, zwarty, doskonale skondensowany z niemiecką precyzją tekst, bardzo dobre rysunki
Seppa Lassmanna i Georga Sojera oraz fotografie sprawiają, że może doskonale służyć każdemu
nie tylko w domu, ale i w czasie wspinaczki. Szczególnie godna polecenia jest wszystkim
początkującym. Podoba mi się także, że autor unika określeń obcojęzycznych.
Okładka omawianego podręcznika wydanego
w nowej przepracowanej wersji w 1998 roku.
Oczywiście ten podręcznik nie wyczerpuje wszystkich problemów związanych z
zastosowaniem liny i działalnością w terenie wspinaczkowym, a zwłaszcza wysokogórskim. Nie ma
też takiego przeznaczenia. Autor i rysownicy nie uniknęli również pewnych błędów np. przy opisie
i na rysunkach pokazujących zakładanie zakotwiczenia z ucha lodowego, wymyślonego przez
Witalego Abałakowa - (Sanduren im Eis) na str. 171.
Polski Związek Alpinizmu - Taternik
Zastosowanie liny jako środka do asekuracji w skale i lodzie jest tu jasno przedstawione i
interesujące omówione, poczynając od technicznego wyposażenia, przez jego użycie aż do
wykorzystania w koleżeńskim ratownictwie. Wszystko, co nie wiąże się z zastosowaniem liny,
zostało pominięte -odzież, obuwie, wiedza dotycząca pogody, trudności w skale i lodzie,
zagrożenia, biwakowanie, orientacja w terenie itp. Tego trzeba szukać gdzie indziej.
Treść podręcznika jest bardzo skondensowana i podzielona na krótkie rozdziały, często
ograniczone do definicji. Podręcznik zaczyna się od określenia zespołu wspinaczkowego. Partner w
zespole powinien być mniej więcej równie sprawny, aby nie było różnic w prowadzeniu. W
przypadku poważnej sytuacji i zagrożenia, każdy z zespołu może przejąć prowadzenie. Pit Schubert
porządkuje też wielkość zespołów.
W skale
Za idealny podaje dwuosobowy, a na długich i trudnych drogach powinny wspinać się dwa
dwuosobowe zespoły, aby móc udzielić sobie pomocy w trudnych sytuacjach. Trzyosobowe zespoły
zakłada dla grup z przewodnikiem lub dla grup, gdzie pierwszy idzie na dwu linach, a drugi i trzeci
wspinają się równocześnie, każdy na osobnej, pojedynczej linie. Liczniejsze zespoły związane
razem są zbyt powolne, wobec tego nie zalecane.
W lodzie
Dla trudnego, stromego terenu autor zaleca zespoły dwuosobowe. W stokach i graniach
idealny jest zespół trzyosobowy, a na lodowcach czteroosobowy, który następnie przy wejściu w
ścianę dzieli się na dwa dwuosobowe zespoły. Innymi słowy:
W lodzie musi być rozróżnienie
między wędrowaniem po lodowcu a wspinaniem się w ścianie i na grani.
W następnej kolejności omówione są liny górskie, które muszą odpowiadać wymaganiom
EN (EURO Normy) i normom UIAA. Liny zgodnie z nimi dzielą się na pojedyncze (Einfachseil
„1", 10-11,5 mm), połówkowe (Halbseil „1/2", ok. 9 mm) używane tylko podwójnie oraz bliźniacze
(Zwillingsseil „OD", około 8,5 mm) również używane podwójnie. Oba te typy zgodnie z normami
mogą być stosowane do zjazdu na pełną długość, ostatni przez połączenie. Sprawom trwałości lin,
impregnacji, sposobowi użytkowania poświęcone są następne strony.
Repsznur i pętle taśmowe według podręcznika są znormalizowane (EN i UIAA). Ich
wytrzymałość podaje niniejsza tabela.
przy czym siła powyższa określona jest wzorem:
Mindestreisskraft (kp) = d2 (mm) x 20
Polski Związek Alpinizmu - Taternik
Powyższe informacje podaję tu tylko przykładowo, gdyż w omówieniu podręcznika nie ma
na to miejsca. Zgodnie z zasadą przyjętą w niemieckojęzycznych krajach europejskich Pit Schubert
zaleca używanie uprzęży biodrowej w połączeniu z piersiową, wykonaną w formie ósemki lub
dwuczęściową piersiową i siedzeniową, a dla narciarskich i lodowcowych wędrówek kompletną z
możliwością rozpinania taśm wokół uda. Uprzęże też muszą być wykonane zgodnie z normami EN
i UIAA. To samo dotyczy karabinków, których wyróżnia cztery rodzaje oraz osobne do wspinaczki
na via ferrata (Klet-tersteigkarabiner). Dla równoczesnego asekurowania dwu partnerów na
pojedynczych linach poleca płytkę, jedynie w tym wypadku pozostawił nazwę angielską firmową
„Magie plate", tak jak i przy określaniu rodzaju kostek (Klemmkeile). Z przyrządów do kotwiczenia
w skale podane są dwa rodzaje: typu Friend i Slider z określeniem warunków zastosowania zgodnie
z normami EN i UIAA.
Dosłownie na dwu stronach opisane są typy haków i ich zastosowanie określone z
inżynierską precyzją. Wybór kompletu na wspinaczkę zależy od następujących kryteriów: rodzaju
skały, stopnia trudności, użycia innych środków zabezpieczających, jak kostki i przyrządy
mocujące, długości drogi i częstości ich użycia. Ciekawy jest podział haków od rodzajów materiału
na miękkie (Weichstahlha-ken) i twarde (Hartstahlhaken) i powiązania tego z rodzajem skały:
wapień, porfir, piaskowce - 2/3 zestawu miękkie i 1/3 twarde, granit, kwarcyt, bazalt - 1/3 zestawu
miękkie i 2/3 twarde.
W podręczniku bardzo zwięźle przedstawione jest zastosowanie kostek, haków, młotków
skalnych,
haków wywiercanych
(Bohrhaken) u nas występujących pod nazwami z języka
angielskiego: spity i ringi, zaczepy typu Fiffi, pętle ze stopniami (Trittleiter), przyrządy do
zaciskania na linie (Steig-klemmen) oraz przyrządy do zjazdu (Bremsgaret) jak ósemka
(Abseilachter).
Przykładem dążenia do porządkowania jest podział przyrządów zaciskowych na dwie grupy:

Seilklemmen mit Griff, czyli z uchwytami,
do wspinaczki z pomocą liny (przyrządy typu
Ju-mar)

Seilklemmen ohne Griff, czyli przyrządy zaciskowe bez uchwytu
(typu Shunt, Croll), do
asekuracji przy wspinaczce w pojedynkę (solo) i przy zjazdach.
W osobnym rozdziale omówione jest wyposażenie do wspinaczki w lodzie i śniegu. Autor
określa typy przyrządów do lodu (Eisgareten) w zależności od kształtowania i przeznaczenia.
Podaje sposób zabezpieczenia ich przed zgubieniem. A więc przy pomocy pętli z pierścieniem
przesuwanym po styli-sku lub taśmą i repsznurem, przymocowanym do uprzęży - na lodowcach i
stokach śnieżno-lodowych.
Krótkie pętle z taśm z zasuwką lub linki obejmujące nadgarstek celem odciążenia mięśni i
ścięgien dłoni przy wspinaczce w stromym lodzie metodą kotwiczenia. Tu jednak podręcznik nie
nadąża za postępem technicznym.
Raki dzieli na cztery typy zależnie od przeznaczenia:

półraki
(Halbsteigeisen) do wędrowania po lodowcach i polach firnowych.

uniwersalne raki
(Uniwersalsteigeisen) do wędrowania po lodowcach, stromych polach
firnowych, wspinania się w stromym lodzie i terenie skalno-lodowym lub śnieżnym.

raki z prostymi przednimi zębami
(Steigeisen fur Steileis) do wspinaczki w ekstremalnie
stromym lodzie, nie do chodzenia po lodowcach i stromych stokach śnieżnych (Chouinard).

sztywne raki typu skrzynkowego
(Gelenklose Steigeisen) dla ekstremalnie stromego lodu
(Fo-otfang).
Polski Związek Alpinizmu - Taternik
Autor wspinaczkę w lodzie dzieli na
Vertikal-zackentechnik,
co można by przetłumaczyć
jako
technikę prostopadłego stawiania zębów raków
znaną jako
technika Eckensteina
lub przez
niektórych jako francuska, oraz
Frontalzackentech-nik,
czyli
technika wspinaczki na przednich
zębach raków.
Wreszcie
Kombitechnik,
czyli
kombinowana
będąca połączeniem dwu
poprzednich (patrz GiA 4/97 s. 21 i 22).
Pracę rąk ujmuje w dwa rodzaje techniki:
Kopf-grifftechnik - trzymanie przyrządu za głowicę
oraz
Schaftgrifttechnik - trzymanie przyrządu za rękojeść
(patrz GiA s. 22 i 23).
Do kotwiczenia w lodzie zaleca tylko śruby rurowe i haki rurowe typu Snarg. Wszystkie
inne mają za małą wytrzymałość i niekorzystnie oddzia-ływują na lód przy ich wbijaniu. Z
zakotwiczeń typu T omawia w podręczniku tylko użycie kotwicy śnieżnej (Firnanker). Z innego
sprzętu zaczep do lodu (Eis-Fiffi) i łopatkę mocowaną do czekana (Firnschaufel).
Z węzłów opisuje tylko 8 rodzajów, co ma zupełnie wystarczyć. Kolejny rozdział
poświęcony jest zastosowaniu liny do asekuracji w skale. Podane są tu sposoby wiązania liny do
uprzęży, zakładanie stanowisk asekuracyjnych, użycie liny do asekuracji przy pomocy węzła
półwyblinki, ósemki, płytki Stichta, przyrządu Grigri oraz autoasekuracji przy wspinaczce samotnej
(solo) w skałkach. Autor omawia krótko spinaczkę w skale w zespołach dwuosobowych i
trójosobowym, ale w tym drugim przypadku tylko przy równoczesnym wspinaniu się drugiego i
trzeciego partnera. Tak popularnego dawniej wspinania się trójki w linii z asekurującym
środkowym trzeciego, w ogóle nie uwzględnia jako metody zbyt powolnej. Do takiego wspinania i
asekuracji potrzebne są płytki „Magie plate" (patrz rys.).
W swoim podręczniku Pit Schubert tylko taki sposób wspinania
przewiduje dla zespołu trójkowego. Do tego jednak potrzebne
jest posiadanie płytki hamującej „Magie plate".
Polski Związek Alpinizmu - Taternik
Pit Schubert dzieli wspinaczkę na:

Freiklettern - swobodna wspinaczka często u nas określana nieprawidłowo jako klasyczna

Kunstliche Klettern - wspinaczka ze sztucznymi ułatwieniami, do której zalicza podciąganie
się liną, przytrzymywanie się liny, używanie pętli ze stopniami (ławeczek), czyli u nas
podciąg, odpoczynek przy zakotwiczeniu, stosowanie zaczepu Fiffi, trawersy liniowe,
trawersy z pomocą dodatkowej liny lub jednej z lin bliźniaczych oraz wahadła. Do tej grupy
zalicza też wspinaczkę po drogach typu via ferrata, podając tutaj dwa typy zestawów do
autoasekuracji: V-Form i Y-Form ujęte w normie EN. Norma UIAA poleca tylko sposób
drugi Y, który zwiększa bezpieczeństwo, zmniejsza ilość czynności, a przez to czas
przeznaczony na manipulacje (patrz rys.).
Dawny (a) i nowy (b) zestaw lonży na drogi via ferrata firmy PETZL.
Omawiając zastosowanie liny do zjazdu zaleca zakładanie go zawsze z dwu punktów
zakotwiczenia połączonych pętlą lub pętlami, co poprawia rozkład obciążeń i zwiększa
bezpieczeństwo.
Krótko podane są sposoby pomocy koleżeńskiej przy odpadnięciu. Pit Schubert pisze: „W
terenie alpejskim nie ryzykować świadomego odpadnięcia - ryzyko niezamierzonych upadków jest
już wystarczająco duże. Przybliżenie się do granicy odpadnięcia ograniczyć do minimum. Tylko w
bezpośrednim sąsiedztwie wyminiętego pewnego zakotwiczenia (punktu przelotowego) można
zaryzykować".
Autor podręcznika podaje tylko ten jeden sposób wiązania
uprzęży biodrowej i piersiowej bezpośrednio liną pojedynczą.
Polski Związek Alpinizmu - Taternik
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • charloteee.keep.pl