30 przygotowanie do czytania, Metodyka wychowania przedszkolnego
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->Przygotowanie do nauki czytania i pisaniaWłaściwą naukę czytania poprzedza przygotowanie, które wraz z przygotowaniem do naukipisania - trwa od pierwszych dni pobytu dziecka w przedszkolu.Umiejętność pisania - z psychologicznego punktu widzenia - ma charakter stosunku doumiejętności czytania. Zatem wszystko to co sprzyja gotowości do nauki czytania jest równocześnieprzygotowaniem do nauki pisania, mimo iż zarówno jako proces sensoryczno-motoryczny jaki intelektualny czynności te różnią się między sobą w sposób istotny. Dlatego też w publikacjachmetodycznych problematyka ta często rozpatrywana jest rozłącznie. Jednakże w praktycepedagogicznej obok zabaw czy ćwiczeń służących przygotowaniu do opanowania jednej z wyżejwymienionych umiejętności istnieje wiele zabaw i czynności, które sprzyjają gotowości zarówno doczytania, jaki pisania.Przygotowanie do nauki czytania i pisania w przedszkolu koncentruje się na rozwijaniusprawności psychomotorycznych, rozbudzaniu i kształtowaniu procesów poznawczych orazpozytywnych nastawień emocjonalno-społecznych dzieci od początku ich pobytu w przedszkolu.Tak więc proces ten wykracza daleko poza ramy wychowania umysłowego. Jednakże ze względuna fakt. iż opanowanie umiejętności posługiwania się ze zrozumieniem mową kodowaną w postaciumownych znaków graficznych jest jednym z etapów w rozwoju posługiwania się mową.Podstawowym warunkiem nabywania umiejętności czytania i pisania jest dobra orientacjaprzestrzenna. Rozumienie kierunków związane jest niepodzielnie z własnym ciałem i przestrzenią,w której dziecko się porusza Zależność ta musi być wypróbowana w osobistym doświadczeniudziecka, możliwie jak najwcześniej. Informacje o kierunkach czerpie ono przez sam fakt działaniaw przestrzeni, zmianę pozycji, a także z wewnętrznego odczuwania własnych ruchów. Trzebazatem jak najwcześniej stwarzać dzieciom taki sytuacje, aby mogły przeżywać różnorodne poczuciekierunków działalności określania ich wzrokiem i słowem.Drugą grupę zabaw i ćwiczeń przydatnych w poznawaniu schematu własnego ciałai związanych z nim kierunków w przestrzeni są zabawy ruchowe i ćwiczenia kształtujące mięśnietułowia, wszelkiego rodzaju skłony i skręty występujące w bogatym repertuarze zabawnaśladowczych. Stopień przyszłej orientacji w kierunkach przestrzennych (podczas konstruowania,planowania kompozycji, a także czytania i pisania) uwarunkowany jest w wielkiej mierze dobrąznajomością schematu ciała, które jest początkowo jedynym punktem odniesienia dla dziecka, jeślichodzi o lokalizację przedmiotów w przestrzeni. Dopiero w ślad za tą orientacją wewnętrzną,kinestetyczną, następuje kontrola wzrokowa i uczenie się określania wzrokiem kierunków.Szczególnie ważną rolę w procesie przygotowania do nauki pisania odgrywa nabywanie przezdzieci zręczności, czyli sprawności w posługiwaniu się rękami oraz koordynacji wzrokowo-ruchowej i słuchowo-ruchowej, umiejętności podporządkowania ruchów- kontroli wzroku lubsłuchu.Usprawnianie rąk dziecka ma na celu doprowadzenie do tego, aby potrafiło ono dobieraćpotrzebne ruchy, dostosowując je do rodzaju zadania oraz narzędzi i materiału, z którym przyjdziemu mieć do czynienia. Dlatego podstawą metodycznego oddziaływania jest stwarzanie dzieciommożliwie bogatego wyboru operacji ruchowych na różnym materiale, na przemian z określonymi,planowanymi sytuacjami, w których będą one musiały zaangażować ruchy rąk i palce. Ćwiczeniusprawności rąk służą zabawy ruchowe związane z toczeniem, rzucaniem i chwytaniem piłek,wielkości obręczy, woreczków napełnionych grochem, piaskiem itp.Naturalnych ćwiczeń dostarczają dziecku wszystkie czynności samoobsługowe, praceporządków gospodarcze a zwłaszcza zajęcia plastyczne: rysowanie, malowanie, lepienie, wycinanieitp.Innym problemem jest rozwijanie u dziecka koordynacji wzrokowo-ruchowej. Małemudziecku brakuje dróg współdziałania miedzy analizatorami wzrokowym i kinestetyczno-ruchowym.Ów brak drożności jest wynikiem braku doświadczeń czynnościowych, które z wiekiem, częstopowtarzane, odgrywają rolę treningu i zaczynają pozostawiać trwałe ślady w ośrodkachnerwowych. Typowe przykłady zabaw zręcznościowych kształtujących koordynację wzrokowo-ruchową w zakresie tzw. dużej motoryki to różne rodzaje toczenia, rzucania piłek do określonegocelu, tarczy, obręczy itp., zabawy w kręgle (szczególnie dla najmłodszych dzieci), zabawy w sersoczy badminton - dla starszych.Drugą grupę stanowią zabawy zręcznościowe w sali służące kształtowaniu precyzyjnychruchów o mniejszej sile i dynamice, ograniczone przeważnie do pracy przedramienia, dłonii palców. Zabawy te wymagają bardziej subtelnego różnicowania napięcia mięśni oraz w większejmierze narzucają dzieciom konieczność hamowania impulsów ruchowych. Należą do nich wszelkiewarianty gry w pchełki, skaczące czapeczki, serso stołowe, bilard, bierki. Wszelkie gryi wymienione zabawy uczą dziecko różnicować siłę i kierunek ruchów ramienia, przedramienia,nadgarstka i palców, i stopniowo prowadzą do coraz bardziej świadomego udziału wzroku dzieckaw ocenie odległości celu i zależnej od niego regulacji siły mięśniowej. Pojawienie się ocenywzrokowej przed wykonaniem rzutu jest przejawem przewidywania i planowania u dziecka,dowodzi więc wyższego stopnia operacji umysłowo-motorycznych. Świadome włączanie wzrokudo zabaw motorycznych jest niewątpliwym zwiastunem funkcjonującej koordynacji wzrokowo-ruchowej.Nad koordynacją ruchów, wzroku i słuchu pracuje przedszkole wykorzystując metodyzabawowo-naśladowcze i zadaniowe. W organizacji czasu poświęconego na te zabiegi nie możezabraknąć głównych i podstawowych samodzielnych doświadczeń dzieci, a więc dowolnych próbi zabaw, w czasie których samorzutnie trenują one koordynację wzrokowo-ruchową i słuchowo-ruchową.Podstawowym zadaniem związanym z przygotowaniem do nauki czytania i pisania jestdoskonalenie percepcji wzrokowej i słuchowej dziecka. Proces analizy i syntezy wzrokowejrozwijany jest w różnorodnych sytuacjach, których dostarcza codzienna zabawa, zajęcia, pracesamoobsługowe. Wymienić tu można na przykład porządkowanie zabawek, materiałówprzyrodniczych itp., określenie różnic i podobieństw między tymi przedmiotami, stopnioweprzechodzenie od operacji na konkretnych przedmiotach do ich wyobrażeń w postaci rysunków(obrazków graficznych), a następnie coraz bliższych abstrakcji symboli.Istotną rolę odgrywają również zabawy konstrukcyjne, układanki, mozaiki, pracez różnorodnych materiałów. Konstruowanie i układanie dowolne oraz w przypadku dzieci starszych- również według wzoru, coraz bardziej złożone, komplikujące się. z uwzględnieniem kompozycjiasymetrycznej i abstrakcyjnej sprzyja nie tylko doskonaleniu percepcji wzrokowej. Zajęciate ćwiczą również pamięć wzrokową i zdolność postrzegania wzajemnych stosunków, jakiezachodzą między poszczególnymi elementami (kształtami). Zbliżoną role pełnią łamigłówkipolegające na tworzeniu całości z części, których liczba stopniowo wzrasta, a kształty komplikująsię. Tu także występować może układanie według wzoru, niekiedy wzoru oglądanego jedynie przezchwilę, przed przystąpieniem do układania. Podobne znaczenie ma oglądanie i porównywaniewszelkich ilustracji, historyjek obrazkowych, fotografii i obrazów oraz własnych wytworów dzieci.Przy oglądaniu, podobnie jak w procesie odczytywania tekstu, dziecko koncentruje uwagę nie tylkona obrazie czy elemencie aktualnie spostrzeganym, lecz także powraca myślą do tego. co widziałouprzednio, próbuje przewidzieć, wyobrazić sobie treść następnych obrazów. Tego typu procesywystępują szczególnie wyraźnie przy oglądaniu historyjek obrazkowych i ilustracji w książkach.Doskonalenie percepcji słuchowej następuje przede wszystkim w toku sytuacji naturalnych:zabaw, rozmów, czynności podejmowanych przez dziecko przy różnych okazjach w tokuprzedszkolnego dnia. Ponadto prowadzone są zabawy polegające na spostrzeganiu, różnicowaniui określaniu zjawisk akustycznych. Występuje to zwłaszcza na spacerach, wycieczkach, podczaszajęć umuzykalniających. W młodszym wieku przedszkolnym ważne znaczenie mają te zajęciaw rozwijaniu percepcji słuchowej. Równocześnie jednak nieodzowne są zabawy i ćwiczenia opartena materiale słownym. Liczne zabawy, gry i ćwiczenia pomagają dziecku doskonalić słuchfonematyczny. Wiele uwagi poświęcić trzeba w procesie przygotowania do nauki czytania analiziei syntezie słuchowej (dźwiękowej) słów. Zwłaszcza synteza nastręcza wiele trudności, jest dladziecka nie przygotowanego procesem niezrozumiałym.Obok prawidłowej percepcji kształtów i dźwięków szczególnie ważne jest zdobycie przezdzieci umiejętności poprawnego mówienia zarówno pod względem dźwiękowym, jakgramatycznym.W procesie przygotowania dzieci do nauki czytania i pisania wielkie znaczenie ma ichtwórczość plastyczna, a zwłaszcza rysunek. Rysunek stwarza dziecku szerokie pole dladoświadczeń graficznych, nasuwa możliwość kształtowania w większym stopniu niż inne technikiform precyzyjnych, literopodobnych. W pierwszym rzędzie będzie to zawsze dowolna twórczośći eksperymentowanie materiałem i narzędziem, własny wybór i decyzja tematycznego kreowania.W działaniu plastycznym dziecko przechodzi od zabawy motorycznej do stawiania sobie samemuzadań, jak również do stawiania mu ich przez nauczycielkę. W jej następnej fazie posługuje się onametoda zadań inspirujących, które mają różnorodny charakter. Może to być słownie formułowanytemat bez pokazu lub z pokazem, proponowany dzieciom, czasem wzór do odtworzenia.Decydującą sprawą jest jednak takie wyważenie proporcji tych zadań, aby nie były w kolizjiz celami wychowania estetycznego, a torując dziecku drogę do pracy w szkole nie odbywały się zeszkodą dla jego twórczej ekspresji.Zabawy ruchowe i ruchowo-graficzne poprzedzają następny etap zajęć i zabaw o charakterzeczysto graficznym. Polegają one na wprowadzeniu bezpośredniego rysunku graficznegowyrażającego ruch na podstawie jego wyobrażenia, a także prób znakowania, symbolizowaniaw rysunku konkretnych przedmiotów, „Podlewanie grządek, szybki prąd strumienia, morskie fale,woda tryskająca z prysznica", rysowanie skoków ptaszka, żaby, psa i zająca" to propozycje krótkichzadań rysunkowych, podczas których dzieci na podstawie przypomnienia i wyobrażeniaprzedstawiają dowolnie kreślonymi liniami wcześniej poznane przedmioty czy zjawiska.Szczególną rolę w procesie przygotowania do czytania i pisania spełnić mogą równieżumiejętnie wykorzystane dekoracyjne zamiłowania dzieci. Twórczość dekoracyjna stanowinaturalny pomost między realistycznym rysunkiem dziecka a znakiem abstrakcyjnym, który nie marealnego znaczenia. Stąd już tylko krok dzieli dziecko od zrozumienia i posługiwania się symbolemgraficznym jako umownym znakiem wyrażającym określone treści.Zrozumienie symbolu znaku jest podstawowym warunkiem osiągania dojrzałości umysłoweji efektywnego uczenia się pisania, czytania i matematyki w klasie I. Szczególnie ważne pozostają tudla dziecka symbole dźwiękowe i wizualne typu graficznego. Zastępowanie znanych treścisymbolami, prawidłowe ich odczytywanie i kierowanie się nimi w praktycznym postępowaniu jestwłaściwą drogą prowadzącą dziecko do rozumienia i posługiwania się literą i wyrazem. Proceszapoznawania dzieci z symbolami powinien prowadzić od znaków i znaczeń bliskich i konkretnychdo coraz bardziej umownych, oderwanych od konkretu. W życiu dzieci przedszkolnych znak,symbol, sygnał bardzo wcześnie odgrywają istotną rolę w zabawach tematycznych ruchowychi umuzykalniających. Również obrazek, ilustracja jest niejako zastępczym oznaczeniemrzeczywistych wydarzeń, przedmiotów i zjawisk. Szczególną rolę w poznawaniu znaczenia symboliodgrywają w przedszkolu wszelkie gry i ćwiczenia zaznajamiające dzieci z zasadami ruchudrogowego i znakami drogowymi. W codziennym życiu grupy przedszkolnej symbol graficznyznajduje wszechstronne zastosowanie. Dzieci posiadają tu znaczki indywidualne.Z dziećmi 6-letnimi, które poznały już przyjemność zabaw w graficzne oznaczenierozmaitych treści, kształcącym zajęciem będzie układanie razem z nauczycielką rebusówrysunkowych, które nie są niczym innym, jak obrazkowymi zdaniami, odczytywanymi głośno przezdzieci. Należy je do tego zachęcać, inicjować krótkie zadania rysunkowe, polegające np.na wymyślaniu i rysowaniu oznaczeń najlepiej określających różne przedmioty, czynności,zjawiska.Przygotowaniu do czytania i pisania sprzyja - obok specjalnie w tym celu planowanych zabawi zajęć - wprowadzenie w codzienne życie przedszkola drukowanych i pisanych wyrazówoznaczających dobrze znane przedmioty lub miejsca. Służyć one mogą jako wywieszkiinformujące, np. Telefon. Dom lalek. Klocki itp. z których dzieci - przy pomocy nauczycielki,a z czasem samodzielnie - korzystają, wybierając je spośród innych, aby oznaczyć miejscew swoich tematycznych zabawach. Obcowanie z tego rodzaju napisami rozbudza zainteresowanieliterą i wyrazem.Podstawy emocjonalno-społeczne, umożliwiające podjęcie przez dziecko nauki czytaniai pisania, pozostają w ścisłym związku z właściwościami rozwojowymi dziecka w wiekuprzedszkolnym. a zwłaszcza z jego potrzebą zabawy poznawania świata w powiązaniu z potrzebąosiągnięć, którym towarzyszy radość i zadowolenie z uzyskiwanych efektów.Pozytywne nastawienie emocjonalno-społeczne jest podstawą osiągania przez dziecimotorycznej i umysłowej gotowości do nauki czytania i pisania, a także uzyskania pozytywnychrezultatów po podjęciu samej nauki Dojrzałość społeczno-emocjonalna wyraża się równieżw gotowości podporządkowania się poleceniom dorosłych, umiejętności doprowadzenia do końcapodjętego zadania, co wymaga z kolei koncentracji uwagi dowolnej i wysiłku woli.Literatura:••••••Brzezińska A.- Gotowość dzieci w wieku przedszkolnym do czytania i pisania.Burtowa M.– Przygotowanie dzieci w wieku przedszkolnym do nauki czytania i pisania.Cieszyńska J.- Kocham uczyć czytać , poradnik dla rodziców i nauczycieli.Cieszyńska J.– Nauka czytania krok po kroku, jak przeciwdziałać dysleksji.Dałek H.– Zanim pójdę do szkoły, ćwiczenia przed nauka pisania – 5 –6 lat.Zakrzewska B.– Każdy przedszkolak dobrym uczniem w szkole.Opracowała: Aleksandra Olszewska [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl charloteee.keep.pl
//-->Przygotowanie do nauki czytania i pisaniaWłaściwą naukę czytania poprzedza przygotowanie, które wraz z przygotowaniem do naukipisania - trwa od pierwszych dni pobytu dziecka w przedszkolu.Umiejętność pisania - z psychologicznego punktu widzenia - ma charakter stosunku doumiejętności czytania. Zatem wszystko to co sprzyja gotowości do nauki czytania jest równocześnieprzygotowaniem do nauki pisania, mimo iż zarówno jako proces sensoryczno-motoryczny jaki intelektualny czynności te różnią się między sobą w sposób istotny. Dlatego też w publikacjachmetodycznych problematyka ta często rozpatrywana jest rozłącznie. Jednakże w praktycepedagogicznej obok zabaw czy ćwiczeń służących przygotowaniu do opanowania jednej z wyżejwymienionych umiejętności istnieje wiele zabaw i czynności, które sprzyjają gotowości zarówno doczytania, jaki pisania.Przygotowanie do nauki czytania i pisania w przedszkolu koncentruje się na rozwijaniusprawności psychomotorycznych, rozbudzaniu i kształtowaniu procesów poznawczych orazpozytywnych nastawień emocjonalno-społecznych dzieci od początku ich pobytu w przedszkolu.Tak więc proces ten wykracza daleko poza ramy wychowania umysłowego. Jednakże ze względuna fakt. iż opanowanie umiejętności posługiwania się ze zrozumieniem mową kodowaną w postaciumownych znaków graficznych jest jednym z etapów w rozwoju posługiwania się mową.Podstawowym warunkiem nabywania umiejętności czytania i pisania jest dobra orientacjaprzestrzenna. Rozumienie kierunków związane jest niepodzielnie z własnym ciałem i przestrzenią,w której dziecko się porusza Zależność ta musi być wypróbowana w osobistym doświadczeniudziecka, możliwie jak najwcześniej. Informacje o kierunkach czerpie ono przez sam fakt działaniaw przestrzeni, zmianę pozycji, a także z wewnętrznego odczuwania własnych ruchów. Trzebazatem jak najwcześniej stwarzać dzieciom taki sytuacje, aby mogły przeżywać różnorodne poczuciekierunków działalności określania ich wzrokiem i słowem.Drugą grupę zabaw i ćwiczeń przydatnych w poznawaniu schematu własnego ciałai związanych z nim kierunków w przestrzeni są zabawy ruchowe i ćwiczenia kształtujące mięśnietułowia, wszelkiego rodzaju skłony i skręty występujące w bogatym repertuarze zabawnaśladowczych. Stopień przyszłej orientacji w kierunkach przestrzennych (podczas konstruowania,planowania kompozycji, a także czytania i pisania) uwarunkowany jest w wielkiej mierze dobrąznajomością schematu ciała, które jest początkowo jedynym punktem odniesienia dla dziecka, jeślichodzi o lokalizację przedmiotów w przestrzeni. Dopiero w ślad za tą orientacją wewnętrzną,kinestetyczną, następuje kontrola wzrokowa i uczenie się określania wzrokiem kierunków.Szczególnie ważną rolę w procesie przygotowania do nauki pisania odgrywa nabywanie przezdzieci zręczności, czyli sprawności w posługiwaniu się rękami oraz koordynacji wzrokowo-ruchowej i słuchowo-ruchowej, umiejętności podporządkowania ruchów- kontroli wzroku lubsłuchu.Usprawnianie rąk dziecka ma na celu doprowadzenie do tego, aby potrafiło ono dobieraćpotrzebne ruchy, dostosowując je do rodzaju zadania oraz narzędzi i materiału, z którym przyjdziemu mieć do czynienia. Dlatego podstawą metodycznego oddziaływania jest stwarzanie dzieciommożliwie bogatego wyboru operacji ruchowych na różnym materiale, na przemian z określonymi,planowanymi sytuacjami, w których będą one musiały zaangażować ruchy rąk i palce. Ćwiczeniusprawności rąk służą zabawy ruchowe związane z toczeniem, rzucaniem i chwytaniem piłek,wielkości obręczy, woreczków napełnionych grochem, piaskiem itp.Naturalnych ćwiczeń dostarczają dziecku wszystkie czynności samoobsługowe, praceporządków gospodarcze a zwłaszcza zajęcia plastyczne: rysowanie, malowanie, lepienie, wycinanieitp.Innym problemem jest rozwijanie u dziecka koordynacji wzrokowo-ruchowej. Małemudziecku brakuje dróg współdziałania miedzy analizatorami wzrokowym i kinestetyczno-ruchowym.Ów brak drożności jest wynikiem braku doświadczeń czynnościowych, które z wiekiem, częstopowtarzane, odgrywają rolę treningu i zaczynają pozostawiać trwałe ślady w ośrodkachnerwowych. Typowe przykłady zabaw zręcznościowych kształtujących koordynację wzrokowo-ruchową w zakresie tzw. dużej motoryki to różne rodzaje toczenia, rzucania piłek do określonegocelu, tarczy, obręczy itp., zabawy w kręgle (szczególnie dla najmłodszych dzieci), zabawy w sersoczy badminton - dla starszych.Drugą grupę stanowią zabawy zręcznościowe w sali służące kształtowaniu precyzyjnychruchów o mniejszej sile i dynamice, ograniczone przeważnie do pracy przedramienia, dłonii palców. Zabawy te wymagają bardziej subtelnego różnicowania napięcia mięśni oraz w większejmierze narzucają dzieciom konieczność hamowania impulsów ruchowych. Należą do nich wszelkiewarianty gry w pchełki, skaczące czapeczki, serso stołowe, bilard, bierki. Wszelkie gryi wymienione zabawy uczą dziecko różnicować siłę i kierunek ruchów ramienia, przedramienia,nadgarstka i palców, i stopniowo prowadzą do coraz bardziej świadomego udziału wzroku dzieckaw ocenie odległości celu i zależnej od niego regulacji siły mięśniowej. Pojawienie się ocenywzrokowej przed wykonaniem rzutu jest przejawem przewidywania i planowania u dziecka,dowodzi więc wyższego stopnia operacji umysłowo-motorycznych. Świadome włączanie wzrokudo zabaw motorycznych jest niewątpliwym zwiastunem funkcjonującej koordynacji wzrokowo-ruchowej.Nad koordynacją ruchów, wzroku i słuchu pracuje przedszkole wykorzystując metodyzabawowo-naśladowcze i zadaniowe. W organizacji czasu poświęconego na te zabiegi nie możezabraknąć głównych i podstawowych samodzielnych doświadczeń dzieci, a więc dowolnych próbi zabaw, w czasie których samorzutnie trenują one koordynację wzrokowo-ruchową i słuchowo-ruchową.Podstawowym zadaniem związanym z przygotowaniem do nauki czytania i pisania jestdoskonalenie percepcji wzrokowej i słuchowej dziecka. Proces analizy i syntezy wzrokowejrozwijany jest w różnorodnych sytuacjach, których dostarcza codzienna zabawa, zajęcia, pracesamoobsługowe. Wymienić tu można na przykład porządkowanie zabawek, materiałówprzyrodniczych itp., określenie różnic i podobieństw między tymi przedmiotami, stopnioweprzechodzenie od operacji na konkretnych przedmiotach do ich wyobrażeń w postaci rysunków(obrazków graficznych), a następnie coraz bliższych abstrakcji symboli.Istotną rolę odgrywają również zabawy konstrukcyjne, układanki, mozaiki, pracez różnorodnych materiałów. Konstruowanie i układanie dowolne oraz w przypadku dzieci starszych- również według wzoru, coraz bardziej złożone, komplikujące się. z uwzględnieniem kompozycjiasymetrycznej i abstrakcyjnej sprzyja nie tylko doskonaleniu percepcji wzrokowej. Zajęciate ćwiczą również pamięć wzrokową i zdolność postrzegania wzajemnych stosunków, jakiezachodzą między poszczególnymi elementami (kształtami). Zbliżoną role pełnią łamigłówkipolegające na tworzeniu całości z części, których liczba stopniowo wzrasta, a kształty komplikująsię. Tu także występować może układanie według wzoru, niekiedy wzoru oglądanego jedynie przezchwilę, przed przystąpieniem do układania. Podobne znaczenie ma oglądanie i porównywaniewszelkich ilustracji, historyjek obrazkowych, fotografii i obrazów oraz własnych wytworów dzieci.Przy oglądaniu, podobnie jak w procesie odczytywania tekstu, dziecko koncentruje uwagę nie tylkona obrazie czy elemencie aktualnie spostrzeganym, lecz także powraca myślą do tego. co widziałouprzednio, próbuje przewidzieć, wyobrazić sobie treść następnych obrazów. Tego typu procesywystępują szczególnie wyraźnie przy oglądaniu historyjek obrazkowych i ilustracji w książkach.Doskonalenie percepcji słuchowej następuje przede wszystkim w toku sytuacji naturalnych:zabaw, rozmów, czynności podejmowanych przez dziecko przy różnych okazjach w tokuprzedszkolnego dnia. Ponadto prowadzone są zabawy polegające na spostrzeganiu, różnicowaniui określaniu zjawisk akustycznych. Występuje to zwłaszcza na spacerach, wycieczkach, podczaszajęć umuzykalniających. W młodszym wieku przedszkolnym ważne znaczenie mają te zajęciaw rozwijaniu percepcji słuchowej. Równocześnie jednak nieodzowne są zabawy i ćwiczenia opartena materiale słownym. Liczne zabawy, gry i ćwiczenia pomagają dziecku doskonalić słuchfonematyczny. Wiele uwagi poświęcić trzeba w procesie przygotowania do nauki czytania analiziei syntezie słuchowej (dźwiękowej) słów. Zwłaszcza synteza nastręcza wiele trudności, jest dladziecka nie przygotowanego procesem niezrozumiałym.Obok prawidłowej percepcji kształtów i dźwięków szczególnie ważne jest zdobycie przezdzieci umiejętności poprawnego mówienia zarówno pod względem dźwiękowym, jakgramatycznym.W procesie przygotowania dzieci do nauki czytania i pisania wielkie znaczenie ma ichtwórczość plastyczna, a zwłaszcza rysunek. Rysunek stwarza dziecku szerokie pole dladoświadczeń graficznych, nasuwa możliwość kształtowania w większym stopniu niż inne technikiform precyzyjnych, literopodobnych. W pierwszym rzędzie będzie to zawsze dowolna twórczośći eksperymentowanie materiałem i narzędziem, własny wybór i decyzja tematycznego kreowania.W działaniu plastycznym dziecko przechodzi od zabawy motorycznej do stawiania sobie samemuzadań, jak również do stawiania mu ich przez nauczycielkę. W jej następnej fazie posługuje się onametoda zadań inspirujących, które mają różnorodny charakter. Może to być słownie formułowanytemat bez pokazu lub z pokazem, proponowany dzieciom, czasem wzór do odtworzenia.Decydującą sprawą jest jednak takie wyważenie proporcji tych zadań, aby nie były w kolizjiz celami wychowania estetycznego, a torując dziecku drogę do pracy w szkole nie odbywały się zeszkodą dla jego twórczej ekspresji.Zabawy ruchowe i ruchowo-graficzne poprzedzają następny etap zajęć i zabaw o charakterzeczysto graficznym. Polegają one na wprowadzeniu bezpośredniego rysunku graficznegowyrażającego ruch na podstawie jego wyobrażenia, a także prób znakowania, symbolizowaniaw rysunku konkretnych przedmiotów, „Podlewanie grządek, szybki prąd strumienia, morskie fale,woda tryskająca z prysznica", rysowanie skoków ptaszka, żaby, psa i zająca" to propozycje krótkichzadań rysunkowych, podczas których dzieci na podstawie przypomnienia i wyobrażeniaprzedstawiają dowolnie kreślonymi liniami wcześniej poznane przedmioty czy zjawiska.Szczególną rolę w procesie przygotowania do czytania i pisania spełnić mogą równieżumiejętnie wykorzystane dekoracyjne zamiłowania dzieci. Twórczość dekoracyjna stanowinaturalny pomost między realistycznym rysunkiem dziecka a znakiem abstrakcyjnym, który nie marealnego znaczenia. Stąd już tylko krok dzieli dziecko od zrozumienia i posługiwania się symbolemgraficznym jako umownym znakiem wyrażającym określone treści.Zrozumienie symbolu znaku jest podstawowym warunkiem osiągania dojrzałości umysłoweji efektywnego uczenia się pisania, czytania i matematyki w klasie I. Szczególnie ważne pozostają tudla dziecka symbole dźwiękowe i wizualne typu graficznego. Zastępowanie znanych treścisymbolami, prawidłowe ich odczytywanie i kierowanie się nimi w praktycznym postępowaniu jestwłaściwą drogą prowadzącą dziecko do rozumienia i posługiwania się literą i wyrazem. Proceszapoznawania dzieci z symbolami powinien prowadzić od znaków i znaczeń bliskich i konkretnychdo coraz bardziej umownych, oderwanych od konkretu. W życiu dzieci przedszkolnych znak,symbol, sygnał bardzo wcześnie odgrywają istotną rolę w zabawach tematycznych ruchowychi umuzykalniających. Również obrazek, ilustracja jest niejako zastępczym oznaczeniemrzeczywistych wydarzeń, przedmiotów i zjawisk. Szczególną rolę w poznawaniu znaczenia symboliodgrywają w przedszkolu wszelkie gry i ćwiczenia zaznajamiające dzieci z zasadami ruchudrogowego i znakami drogowymi. W codziennym życiu grupy przedszkolnej symbol graficznyznajduje wszechstronne zastosowanie. Dzieci posiadają tu znaczki indywidualne.Z dziećmi 6-letnimi, które poznały już przyjemność zabaw w graficzne oznaczenierozmaitych treści, kształcącym zajęciem będzie układanie razem z nauczycielką rebusówrysunkowych, które nie są niczym innym, jak obrazkowymi zdaniami, odczytywanymi głośno przezdzieci. Należy je do tego zachęcać, inicjować krótkie zadania rysunkowe, polegające np.na wymyślaniu i rysowaniu oznaczeń najlepiej określających różne przedmioty, czynności,zjawiska.Przygotowaniu do czytania i pisania sprzyja - obok specjalnie w tym celu planowanych zabawi zajęć - wprowadzenie w codzienne życie przedszkola drukowanych i pisanych wyrazówoznaczających dobrze znane przedmioty lub miejsca. Służyć one mogą jako wywieszkiinformujące, np. Telefon. Dom lalek. Klocki itp. z których dzieci - przy pomocy nauczycielki,a z czasem samodzielnie - korzystają, wybierając je spośród innych, aby oznaczyć miejscew swoich tematycznych zabawach. Obcowanie z tego rodzaju napisami rozbudza zainteresowanieliterą i wyrazem.Podstawy emocjonalno-społeczne, umożliwiające podjęcie przez dziecko nauki czytaniai pisania, pozostają w ścisłym związku z właściwościami rozwojowymi dziecka w wiekuprzedszkolnym. a zwłaszcza z jego potrzebą zabawy poznawania świata w powiązaniu z potrzebąosiągnięć, którym towarzyszy radość i zadowolenie z uzyskiwanych efektów.Pozytywne nastawienie emocjonalno-społeczne jest podstawą osiągania przez dziecimotorycznej i umysłowej gotowości do nauki czytania i pisania, a także uzyskania pozytywnychrezultatów po podjęciu samej nauki Dojrzałość społeczno-emocjonalna wyraża się równieżw gotowości podporządkowania się poleceniom dorosłych, umiejętności doprowadzenia do końcapodjętego zadania, co wymaga z kolei koncentracji uwagi dowolnej i wysiłku woli.Literatura:••••••Brzezińska A.- Gotowość dzieci w wieku przedszkolnym do czytania i pisania.Burtowa M.– Przygotowanie dzieci w wieku przedszkolnym do nauki czytania i pisania.Cieszyńska J.- Kocham uczyć czytać , poradnik dla rodziców i nauczycieli.Cieszyńska J.– Nauka czytania krok po kroku, jak przeciwdziałać dysleksji.Dałek H.– Zanim pójdę do szkoły, ćwiczenia przed nauka pisania – 5 –6 lat.Zakrzewska B.– Każdy przedszkolak dobrym uczniem w szkole.Opracowała: Aleksandra Olszewska [ Pobierz całość w formacie PDF ]