2003-1650, TECZKA BHP, Przepisy
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ
z dnia 26 września 1997 r.
w sprawie ogólnych przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy
(tj. z dnia 28 sierpnia 2003 r Dz.U. nr 169, poz. 1650; z 2007r nr 49, poz. 330; z 2008 r. nr 108 poz. 690)
Na podstawie art. 237
15
§ 1 Kodeksu pracy zarządza się, co następuje:
D Z I A Ł I
P r z e p i s y w s tęp n e
§ 1. 1.
Rozporządzenie określa ogólnie obowiązujące przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy w
zakładach pracy, w szczególności dotyczące:
1) obiektów budowlanych, pomieszczeń pracy i terenu zakładów pracy;
2) procesów pracy;
3) pomieszczeń i urządzeń higieniczno-sanitarnych.
2.
Przepisy rozporządzenia nie dotyczą środków transportu kolejowego, lotniczego, morskiego i
wodnego śródlądowego.
§ 2.
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:
1) "
osłonie
" - rozumie się przez to element lub zestaw elementów konstrukcyjnych słuŜący do
ochrony człowieka przed niebezpiecznymi lub uciąŜliwymi wpływami pracujących części, me-
chanizmów i układów roboczych maszyny lub innego urządzenia technicznego;
2) "
pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych
" - rozumie się przez to szatnie, umywalnie, po-
mieszczenia z natryskami, ustępy, palarnie, jadalnie z wyjątkiem stołówek, pomieszczenia do wy-
poczynku, pomieszczenia do ogrzewania się pracowników oraz pomieszczenia do prania, odkaŜa-
nia, suszenia i odpylania odzieŜy i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej;
3) "
pomieszczeniu pracy
" - rozumie się przez to pomieszczenie przeznaczone na pobyt pracow-
ników, w którym wykonywana jest praca. Nie uwaŜa się za przeznaczone na pobyt pracowników
pomieszczeń, w których:
-
2)
łączny czas przebywania tych samych pracowników w ciągu jednej zmiany roboczej jest
krótszy niŜ 2 godziny, a wykonywane czynności mają charakter dorywczy bądź praca polega na
krótkotrwałym przebywaniu związanym z dozorem albo konserwacją urządzeń lub utrzyma-
niem czystości i porządku,
- mają miejsce procesy technologiczne niepozwalające na zapewnienie odpowiednich warunków
przebywania pracowników w celu ich obsługi, bez zastosowania środków ochrony indywidual-
nej i zachowania specjalnego reŜimu organizacji pracy,
- jest prowadzona hodowla roślin lub zwierząt, niezaleŜnie od czasu przebywania w nich pra-
cowników zajmujących się obsługą;
4) "
pomieszczeniu stałej pracy
" - rozumie się przez to pomieszczenie pracy, w którym łączny
czas przebywania tego samego pracownika w ciągu jednej doby przekracza 4 godziny;
5) "
pomieszczeniu czasowej pracy
" - rozumie się przez to pomieszczenie pracy, w którym łączny
czas przebywania tego samego pracownika w ciągu jednej doby trwa od 2 do 4 godzin;
6) "
przepisach techniczno-budowlanych
" - rozumie się przez to przepisy ustawy - Prawo
budowlane oraz aktów wykonawczych do tej ustawy;
7) "
ryzyku zawodowym
" - rozumie się przez to prawdopodobieństwo wystąpienia niepoŜądanych
zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodujących straty, w szczególności wystąpienia u
pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagroŜeń zawodowych występują-
cych w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy;
7a)
3)
"
terenie zakładu pracy
" - rozumie się przez to przestrzeń wraz z obiektami budowlanymi,
będącą w dyspozycji pracodawcy, w której pracodawca organizuje miejsca pracy;
7b)
3)
"
miejscu pracy
" - rozumie się przez to miejsce wyznaczone przez pracodawcę, do którego
pracownik ma dostęp w związku z wykonywaniem pracy;
8) "
stanowisku pracy
" - rozumie się przez to przestrzeń pracy, wraz z wyposaŜeniem w środki i
przedmioty pracy, w której pracownik lub zespół pracowników wykonuje pracę;
1
-47
9)
4)
"ś
rodkach ochrony indywidualnej
" - rozumie się przez to wszelkie środki noszone lub
trzymane przez pracownika w celu jego ochrony przed jednym lub większą liczbą zagroŜeń zwią-
zanych z występowaniem niebezpiecznych lub szkodliwych czynników w środowisku pracy, w
tym równieŜ wszelkie akcesoria i dodatki przeznaczone do tego celu. Do środków ochrony indy-
widualnej nie zalicza się:
- zwykłej odzieŜy roboczej i mundurów, które nie są specjalnie przeznaczone do zapewnienia
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracownika,
- środków ochrony indywidualnej uŜywanych przez wojsko, Policję i inne słuŜby utrzymania
porządku publicznego,
- wyposaŜenia stosowanego przez słuŜby pierwszej pomocy i ratownicze,
- środków ochrony indywidualnej stosowanych na podstawie przepisów Prawa o ruchu drogo-
wym,
- wyposaŜenia sportowego,
- środków słuŜących do samoobrony lub do odstraszania,
- przenośnych urządzeń do wykrywania oraz sygnalizowania zagroŜeń i naruszania porządku
publicznego;
10) "ś
rodkach ochrony zbiorowej
" - rozumie się przez to środki przeznaczone do jednoczesnej
ochrony grupy ludzi, w tym i pojedynczych osób, przed niebezpiecznymi i szkodliwymi czynni-
kami występującymi pojedynczo lub łącznie w środowisku pracy, będące rozwiązaniami tech-
nicznymi stosowanymi w pomieszczeniach pracy, maszynach i innych urządzeniach;
11) "ś
rodowisku pracy
" - rozumie się przez to warunki środowiska materialnego (określonego
czynnikami fizycznymi, chemicznymi i biologicznymi), w którym odbywa się proces pracy;
12) "
urz
ą
dzeniach ochronnych
" - rozumie się przez to osłony lub takie urządzenia, które spełnia-
ją jedną lub więcej z niŜej wymienionych funkcji:
- zapobiegają dostępowi do stref niebezpiecznych,
- powstrzymują ruchy elementów niebezpiecznych, zanim pracownik znajdzie się w strefie nie-
bezpiecznej,
- nie pozwalają na włączenie ruchu elementów niebezpiecznych, jeśli pracownik znajduje się w
strefie niebezpiecznej,
- zapobiegają naruszeniu normalnych warunków pracy maszyn i innych urządzeń technicznych,
- nie pozwalają na uaktywnienie innych czynników niebezpiecznych lub szkodliwych;
13) "
zagro
Ŝ
eniu
" - rozumie się przez to stan środowiska pracy mogący spowodować wypadek lub
chorobę;
14) "
punkcie pierwszej pomocy
" - rozumie się przez to - w zaleŜności od wielkości zakładu pra-
cy, rodzaju prowadzonej działalności i związanych z nią zagroŜeń - pomieszczenie lub wyodręb-
nione miejsce o wystarczającej powierzchni, wyposaŜone w umywalki z ciepłą i zimną wodą oraz
niezbędny sprzęt i inne środki do udzielania pierwszej pomocy;";
15)
5)
"
znaku bezpiecze
ń
stwa
" - rozumie się przez to znak utworzony przez kombinację kształtu
geometrycznego, barwy i symbolu graficznego lub obrazkowego (piktogramu) albo tekstu, prze-
kazujący określoną informację związaną z bezpieczeństwem lub jego zagroŜeniem;
16)
5)
"
sygnałach bezpiecze
ń
stwa
" - rozumie się przez to sygnały świetlne i dźwiękowe, komuni-
katy słowne lub sygnały ręczne, przekazujące informacje istotne dla zachowania bezpieczeństwa i
ochrony zdrowia pracowników;
17)
5)
"
sygnale
ś
wietlnym
" - rozumie się przez to sygnał emitowany przez urządzenie wykonane z
przezroczystych lub półprzezroczystych materiałów, podświetlonych od wewnątrz lub z tyłu, tak
aby dawało to efekt świecącej powierzchni;
18)
5)
"
sygnale d
ź
wi
ę
kowym
" - rozumie się przez to sygnał akustyczny (dźwiękowy) emitowany
przez urządzenie przeznaczone do tego celu, bez uŜycia głosu ludzkiego i nieemitujące tego gło-
su, wskazujący na zaistnienie oraz - w razie potrzeby - trwanie i zakończenie niebezpiecznej sytu-
acji;
19)
5)
"
sygnale r
ę
cznym
" - rozumie się przez to ustalony ruch lub układ rąk i dłoni, słuŜący do
kierowania osobami wykonującymi czynności mogące stwarzać zagroŜenia dla bezpieczeństwa
pracowników;
2
-47
20)
5)
"
komunikacie słownym
" - rozumie się przez to ustaloną, krótką i jednoznaczną, informację
słowną wypowiadaną przez człowieka lub emitowaną jako głos ludzki, nakazującą określone po-
stępowanie w celu zachowania bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników.
D Z I A Ł I I
O b i e k t y b u d o w l a n e i t e r e n z a k ł a d u p r a c y
§ 3.
Budynki i inne obiekty budowlane, w których znajdują się pomieszczenia pracy, powinny być
zbudowane i utrzymywane zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach techniczno-
budowlanych.
§ 4. 1.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić na terenie zakładu pracy wykonane i oznakowane,
zgodnie z Polskimi Normami i właściwymi przepisami, drogi komunikacyjne i transportowe, zwane
dalej "drogami", drogi dla pieszych, zwane dalej "przejściami", i dojazdy poŜarowe oraz utrzymy-
wać je w stanie niestwarzającym zagroŜeń dla uŜytkowników. Drogi i przejścia oraz dojazdy poŜa-
rowe nie mogą prowadzić przez miejsca, w których występują zagroŜenia dla ich uŜytkowników.
2.
Drogi i przejścia powinny posiadać wymiary odpowiednie do liczby potencjalnych uŜytkowni-
ków oraz rodzajów i wielkości stosowanych urządzeń transportowych i przemieszczanych ładun-
ków. Minimalne wymiary dróg i przejść określają Polskie Normy.
3.
Nawierzchnia dróg, placów manewrowych, postojowych i składowych, dojazdów poŜarowych i
przejść powinna być równa i twarda lub utwardzona oraz posiadać nośność odpowiednią do obcią-
Ŝenia wynikającego ze stosowanych środków transportowych oraz przemieszczanych i składowa-
nych materiałów.
4.
Drogi, przejścia oraz place manewrowe, postojowe i składowe powinny posiadać urządzenia lub
inne rozwiązania techniczne zapewniające odprowadzanie wód opadowych.
§ 5. 1.
Na drogach transportowych i w magazynach nie powinny występować progi ani stopnie. W
przypadku zróŜnicowania poziomów podłogi, róŜnice te powinny być wyrównane pochylniami o
nachyleniu dostosowanym do rodzaju uŜywanego środka transportu, ale nie większym niŜ 8%.
2.
Pochylnie powinny umoŜliwiać bezpieczne poruszanie się pracowników i dogodny transport ła-
dunków.
§ 6. 1.
6)
Miejsca w zakładzie pracy, w których występują zagroŜenia dla pracowników, powinny
być oznakowane widocznymi barwami lub znakami bezpieczeństwa zgodnie z wymaganiami okre-
ślonymi w załączniku nr 1 do rozporządzenia i w Polskich Normach.
2.
JeŜeli oznakowanie, o którym mowa w ust. 1, nie jest wystarczające dla zapewnienia bezpieczeń-
stwa i ochrony zdrowia pracownika, miejsca niebezpieczne powinny być wyłączone z uŜytkowania
poprzez ich odpowiednie wygrodzenie lub w inny sposób.
3.
Otwory i zagłębienia powinny być zamknięte odpowiednimi pokrywami, a jeŜeli jest to niemoŜ-
liwe - właściwie ogrodzone i oznakowane.
4.
Miejsca niebezpieczne na przejściach zagraŜające potknięciem się, upadkiem lub uderzeniem
(np. stopnie) powinny być pomalowane barwami bezpieczeństwa zgodnie z Polskimi Normami.
5.
7)
Na drogach - w miejscach, w których moŜliwe jest niespodziewane wtargnięcie pieszych, w
szczególności przed bramami, drzwiami i przejściami, naleŜy ustawić barierki lub zastosować inne
skuteczne środki ochronne.
§ 7. 1.
Dróg, przejść i dojazdów poŜarowych nie wolno zastawiać materiałami, środkami transportu,
sprzętem i innymi przedmiotami.
2.
Na skrzyŜowaniach dróg powinna być zapewniona dobra widoczność.
§ 8.
W tunelach przeznaczonych do stałej komunikacji nie powinny znajdować się rurociągi słuŜące
do transportu materiałów niebezpiecznych, o których mowa w § 91, oraz transportu cieczy lub ga-
zów pod ciśnieniem albo o temperaturze wyŜszej niŜ 70 °C lub niŜszej niŜ -15 °C. Wymóg ten nie
dotyczy przewodów słuŜących do ogrzewania tunelu, jeŜeli temperatura czynnika grzewczego nie
przekracza 95 °C.
3
-47
§ 9. 1.
8)
Pracodawca jest obowiązany zapewnić drogi ewakuacyjne ze wszystkich pomieszczeń
obiektu budowlanego, w których mogą przebywać pracownicy, umoŜliwiające szybkie wydostanie
się pracowników na otwartą przestrzeń. Drogi ewakuacyjne oraz dojścia do nich prowadzące nie
mogą być zastawiane.
2.
Wymagania dla dróg ewakuacyjnych i warunki ewakuacji określają przepisy techniczno-
budowlane i dotyczące ochrony przeciwpoŜarowej.
§ 10. 1.
We wszystkich miejscach na terenie zakładu pracy, w których mogą przebywać pracowni-
cy, pracodawca jest obowiązany zapewnić oświetlenie elektryczne w porze nocnej lub jeŜeli oświe-
tlenie dzienne jest niewystarczające. Wymagania dotyczące oświetlenia określają Polskie Normy.
2.
Instalacje i urządzenia elektryczne powinny być tak wykonane i eksploatowane, aby nie naraŜały
pracowników na poraŜenie prądem elektrycznym, przepięcia atmosferyczne, szkodliwe oddziały-
wanie pól elektromagnetycznych oraz nie stanowiły zagroŜenia poŜarowego, wybuchowego i nie
powodowały innych szkodliwych skutków.
§ 11.
Zakład pracy powinien być wyposaŜony w urządzenia zapobiegające zanieczyszczeniu lub
skaŜeniu, w stopniu szkodliwym dla zdrowia ludzkiego - powietrza, gruntu oraz wód - substancjami
chemicznymi, pyłami, środkami promieniotwórczymi albo szkodliwymi czynnikami biologicznymi,
w związku z produkcją bądź inną działalnością zakładu pracy.
§ 12.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić ochronę obiektów budowlanych i urządzeń technicz-
nych przed gromadzeniem się ładunków i wyładowaniami elektryczności statycznej - stwarzający-
mi zagroŜenia w środowisku pracy.
§ 13. 1.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić dostateczną ilość wody zdatnej do picia oraz do ce-
lów higienicznosanitarnych, gospodarczych i przeciwpoŜarowych.
2.
Ilość wody do celów higienicznych przypadająca dziennie na kaŜdego pracownika jednocześnie
zatrudnionego nie moŜe być mniejsza niŜ:
1) 120 l - przy pracach w kontakcie z substancjami szkodliwymi, trującymi lub zakaźnymi albo
powodującymi silne zabrudzenie pyłami, w tym 90 l w przypadku korzystania z natrysków;
2) 90 l - przy pracach brudzących, wykonywanych w wysokiej temperaturze lub wymagających
zapewnienia naleŜytej higieny procesów technologicznych, w tym 60 l w przypadku korzystania z
natrysków;
3) 30 l - przy pracach niewymienionych w pkt 1 i 2.
3.
NiezaleŜnie od ilości wody, określonej w ust. 2, naleŜy zapewnić wodę niezbędną do utrzymania
czystości pomieszczeń i terenu zakładu pracy w ilości co najmniej 1,5 l na dobę na kaŜdy metr
kwadratowy powierzchni podłogi, wymagającej zmywania, oraz co najmniej 2,5 l na dobę na kaŜdy
metr kwadratowy powierzchni terenu poza budynkami, wymagającej polewania (tereny zielone,
utwardzone ulice, place itp.).
D Z I A Ł I I I
P o m i e s z c z e n i a p r a c y
Rozdział 1
Przepisy ogólne
§ 14.
Pracodawca jest obowiązany utrzymywać pomieszczenia pracy w czystości i porządku oraz
zapewnić ich okresowe remonty i konserwacje w celu zachowania wymagań bezpieczeństwa i hi-
gieny pracy.
§ 15. 1.
Pomieszczenia pracy i ich wyposaŜenie powinny zapewniać pracownikom bezpieczne i hi-
gieniczne warunki pracy. W szczególności w pomieszczeniach pracy naleŜy zapewnić oświetlenie
naturalne i sztuczne, odpowiednią temperaturę, wymianę powietrza oraz zabezpieczenie przed wil-
gocią, niekorzystnymi warunkami cieplnymi i nasłonecznieniem, drganiami oraz innymi czynnika-
mi szkodliwymi dla zdrowia i uciąŜliwościami.
2.
W pomieszczeniach pracy, w których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia (wysoka tempe-
ratura, hałas, drgania, promieniowanie, gazy, pyły, pary itp.) powinny być zastosowane rozwiązania
4
-47
techniczne uniemoŜliwiające przedostawanie się tych czynników do innych pomieszczeń pracy oraz
do pomieszczeń higienicznosanitarnych.
3.
Ściany i sufity pomieszczeń pracy, w których wydzielają się substancje szkodliwe dla zdrowia
pracowników lub pyły niebezpieczne pod względem wybuchowym, powinny mieć pokrycie
ochronne, zabezpieczające przed adsorpcją i gromadzeniem się pyłu oraz powinny być przystoso-
wane do łatwego czyszczenia lub zmywania.
4.
JeŜeli ze względu na rodzaj wykonywanych robót lub rodzaj stosowanych urządzeń moŜe zacho-
dzić niebezpieczeństwo wybuchu, stropy, dachy i ściany pomieszczeń pracy powinny być wykona-
ne zgodnie z wymaganiami bezpieczeństwa dla tego rodzaju robót lub znajdujących się tam urzą-
dzeń oraz zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi.
§ 16. 1.
9)
W pomieszczeniach oraz na drogach znajdujących się w obiektach budowlanych podłogi
powinny być stabilne, równe, nieśliskie, niepylące i odporne na ścieranie oraz nacisk, a takŜe łatwe
do utrzymania w czystości.
2.
W pomieszczeniach, w których mogą wystąpić mieszaniny wybuchowe palnych par, pyłów lub
gazów z powietrzem, powierzchnie podłóg powinny być wykonane z materiału niepowodującego
iskrzenia mechanicznego lub wyładowań elektrostatycznych.
3.
10)
JeŜeli podłoga jest wykonana z materiału będącego dobrym przewodnikiem ciepła lub jeŜeli
przy wykonywaniu pracy występuje jej zamoczenie, w przejściach oraz w miejscach do stania i sie-
dzenia powinny znajdować się podesty izolujące od zimna lub wilgoci albo powinny być stosowane
inne środki izolujące. Podesty powinny być stabilne, wytrzymałe na obciąŜenie uŜytkowe, zabez-
pieczające przed poślizgiem i potknięciem oraz łatwe do utrzymania w czystości.
§ 17.
W pomieszczeniach magazynowych i na drogach znajdujących się w obiektach budowlanych
powinny być umieszczone informacje o dopuszczalnym obciąŜeniu stropów.
§ 18. 1.
Pomieszczenia stałej pracy nie powinny być lokalizowane poniŜej poziomu otaczającego
terenu, z wyjątkiem pomieszczeń, o których mowa w ust. 2, oraz jeŜeli wymaga tego rodzaj pro-
dukcji (w chłodniach, rozlewniach win itp.).
2.
PoniŜej poziomu otaczającego terenu mogą znajdować się pomieszczenia pracy w garaŜu, ko-
tłowni i warsztatach podręcznych, pomieszczenia handlowe, usługowe i gastronomiczne w ulicz-
nych przejściach podziemnych, w podziemnych stacjach komunikacyjnych i tunelach, w domach
handlowych i hotelach oraz w obiektach zabytkowych, pod warunkiem zachowania wymagań prze-
pisów techniczno-budowlanych i po uzyskaniu zgody właściwego państwowego wojewódzkiego
inspektora sanitarnego, wydanej w porozumieniu z okręgowym inspektorem pracy.
3.
Na warunkach określonych w ust. 2 i w przypadku zapewnienia oświetlenia dziennego, pomiesz-
czenia stałej pracy mogą znajdować się w suterenach lub piwnicach.
§ 19. 1.
Powierzchnia i wysokość pomieszczeń pracy powinny zapewniać spełnienie wymagań bez-
pieczeństwa i higieny pracy, z uwzględnieniem rodzaju wykonywanej pracy, stosowanych techno-
logii oraz czasu przebywania pracowników w tych pomieszczeniach.
2.
Na kaŜdego z pracowników jednocześnie zatrudnionych w pomieszczeniach stałej pracy powinno
przypadać co najmniej 13 m
3
wolnej objętości pomieszczenia oraz co najmniej 2 m
2
wolnej po-
wierzchni podłogi (niezajętej przez urządzenia techniczne, sprzęt itp.).
§ 20. 1.
Wysokość pomieszczenia stałej pracy nie moŜe być mniejsza niŜ:
1) 3 m w świetle - jeŜeli w pomieszczeniu nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia;
2)
11)
3,3 m w świetle - jeŜeli w pomieszczeniu prowadzone są prace powodujące występowanie
czynników szkodliwych dla zdrowia.
2.
Wysokość pomieszczeń, o których mowa w ust. 1, moŜe być obniŜona w przypadku zastosowa-
nia klimatyzacji - pod warunkiem uzyskania zgody państwowego wojewódzkiego inspektora sani-
tarnego.
3.
Wysokość określona w ust. 1 pkt 1 moŜe być zmniejszona do:
1) 2,5 m w świetle:
a) jeŜeli w pomieszczeniu zatrudnionych jest nie więcej niŜ 4 pracowników, a na kaŜdego z nich
przypada co najmniej po 15 m
3
wolnej objętości pomieszczenia lub
5
-47
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl charloteee.keep.pl
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ
z dnia 26 września 1997 r.
w sprawie ogólnych przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy
(tj. z dnia 28 sierpnia 2003 r Dz.U. nr 169, poz. 1650; z 2007r nr 49, poz. 330; z 2008 r. nr 108 poz. 690)
Na podstawie art. 237
15
§ 1 Kodeksu pracy zarządza się, co następuje:
D Z I A Ł I
P r z e p i s y w s tęp n e
§ 1. 1.
Rozporządzenie określa ogólnie obowiązujące przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy w
zakładach pracy, w szczególności dotyczące:
1) obiektów budowlanych, pomieszczeń pracy i terenu zakładów pracy;
2) procesów pracy;
3) pomieszczeń i urządzeń higieniczno-sanitarnych.
2.
Przepisy rozporządzenia nie dotyczą środków transportu kolejowego, lotniczego, morskiego i
wodnego śródlądowego.
§ 2.
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:
1) "
osłonie
" - rozumie się przez to element lub zestaw elementów konstrukcyjnych słuŜący do
ochrony człowieka przed niebezpiecznymi lub uciąŜliwymi wpływami pracujących części, me-
chanizmów i układów roboczych maszyny lub innego urządzenia technicznego;
2) "
pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych
" - rozumie się przez to szatnie, umywalnie, po-
mieszczenia z natryskami, ustępy, palarnie, jadalnie z wyjątkiem stołówek, pomieszczenia do wy-
poczynku, pomieszczenia do ogrzewania się pracowników oraz pomieszczenia do prania, odkaŜa-
nia, suszenia i odpylania odzieŜy i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej;
3) "
pomieszczeniu pracy
" - rozumie się przez to pomieszczenie przeznaczone na pobyt pracow-
ników, w którym wykonywana jest praca. Nie uwaŜa się za przeznaczone na pobyt pracowników
pomieszczeń, w których:
-
2)
łączny czas przebywania tych samych pracowników w ciągu jednej zmiany roboczej jest
krótszy niŜ 2 godziny, a wykonywane czynności mają charakter dorywczy bądź praca polega na
krótkotrwałym przebywaniu związanym z dozorem albo konserwacją urządzeń lub utrzyma-
niem czystości i porządku,
- mają miejsce procesy technologiczne niepozwalające na zapewnienie odpowiednich warunków
przebywania pracowników w celu ich obsługi, bez zastosowania środków ochrony indywidual-
nej i zachowania specjalnego reŜimu organizacji pracy,
- jest prowadzona hodowla roślin lub zwierząt, niezaleŜnie od czasu przebywania w nich pra-
cowników zajmujących się obsługą;
4) "
pomieszczeniu stałej pracy
" - rozumie się przez to pomieszczenie pracy, w którym łączny
czas przebywania tego samego pracownika w ciągu jednej doby przekracza 4 godziny;
5) "
pomieszczeniu czasowej pracy
" - rozumie się przez to pomieszczenie pracy, w którym łączny
czas przebywania tego samego pracownika w ciągu jednej doby trwa od 2 do 4 godzin;
6) "
przepisach techniczno-budowlanych
" - rozumie się przez to przepisy ustawy - Prawo
budowlane oraz aktów wykonawczych do tej ustawy;
7) "
ryzyku zawodowym
" - rozumie się przez to prawdopodobieństwo wystąpienia niepoŜądanych
zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodujących straty, w szczególności wystąpienia u
pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagroŜeń zawodowych występują-
cych w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy;
7a)
3)
"
terenie zakładu pracy
" - rozumie się przez to przestrzeń wraz z obiektami budowlanymi,
będącą w dyspozycji pracodawcy, w której pracodawca organizuje miejsca pracy;
7b)
3)
"
miejscu pracy
" - rozumie się przez to miejsce wyznaczone przez pracodawcę, do którego
pracownik ma dostęp w związku z wykonywaniem pracy;
8) "
stanowisku pracy
" - rozumie się przez to przestrzeń pracy, wraz z wyposaŜeniem w środki i
przedmioty pracy, w której pracownik lub zespół pracowników wykonuje pracę;
1
-47
9)
4)
"ś
rodkach ochrony indywidualnej
" - rozumie się przez to wszelkie środki noszone lub
trzymane przez pracownika w celu jego ochrony przed jednym lub większą liczbą zagroŜeń zwią-
zanych z występowaniem niebezpiecznych lub szkodliwych czynników w środowisku pracy, w
tym równieŜ wszelkie akcesoria i dodatki przeznaczone do tego celu. Do środków ochrony indy-
widualnej nie zalicza się:
- zwykłej odzieŜy roboczej i mundurów, które nie są specjalnie przeznaczone do zapewnienia
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracownika,
- środków ochrony indywidualnej uŜywanych przez wojsko, Policję i inne słuŜby utrzymania
porządku publicznego,
- wyposaŜenia stosowanego przez słuŜby pierwszej pomocy i ratownicze,
- środków ochrony indywidualnej stosowanych na podstawie przepisów Prawa o ruchu drogo-
wym,
- wyposaŜenia sportowego,
- środków słuŜących do samoobrony lub do odstraszania,
- przenośnych urządzeń do wykrywania oraz sygnalizowania zagroŜeń i naruszania porządku
publicznego;
10) "ś
rodkach ochrony zbiorowej
" - rozumie się przez to środki przeznaczone do jednoczesnej
ochrony grupy ludzi, w tym i pojedynczych osób, przed niebezpiecznymi i szkodliwymi czynni-
kami występującymi pojedynczo lub łącznie w środowisku pracy, będące rozwiązaniami tech-
nicznymi stosowanymi w pomieszczeniach pracy, maszynach i innych urządzeniach;
11) "ś
rodowisku pracy
" - rozumie się przez to warunki środowiska materialnego (określonego
czynnikami fizycznymi, chemicznymi i biologicznymi), w którym odbywa się proces pracy;
12) "
urz
ą
dzeniach ochronnych
" - rozumie się przez to osłony lub takie urządzenia, które spełnia-
ją jedną lub więcej z niŜej wymienionych funkcji:
- zapobiegają dostępowi do stref niebezpiecznych,
- powstrzymują ruchy elementów niebezpiecznych, zanim pracownik znajdzie się w strefie nie-
bezpiecznej,
- nie pozwalają na włączenie ruchu elementów niebezpiecznych, jeśli pracownik znajduje się w
strefie niebezpiecznej,
- zapobiegają naruszeniu normalnych warunków pracy maszyn i innych urządzeń technicznych,
- nie pozwalają na uaktywnienie innych czynników niebezpiecznych lub szkodliwych;
13) "
zagro
Ŝ
eniu
" - rozumie się przez to stan środowiska pracy mogący spowodować wypadek lub
chorobę;
14) "
punkcie pierwszej pomocy
" - rozumie się przez to - w zaleŜności od wielkości zakładu pra-
cy, rodzaju prowadzonej działalności i związanych z nią zagroŜeń - pomieszczenie lub wyodręb-
nione miejsce o wystarczającej powierzchni, wyposaŜone w umywalki z ciepłą i zimną wodą oraz
niezbędny sprzęt i inne środki do udzielania pierwszej pomocy;";
15)
5)
"
znaku bezpiecze
ń
stwa
" - rozumie się przez to znak utworzony przez kombinację kształtu
geometrycznego, barwy i symbolu graficznego lub obrazkowego (piktogramu) albo tekstu, prze-
kazujący określoną informację związaną z bezpieczeństwem lub jego zagroŜeniem;
16)
5)
"
sygnałach bezpiecze
ń
stwa
" - rozumie się przez to sygnały świetlne i dźwiękowe, komuni-
katy słowne lub sygnały ręczne, przekazujące informacje istotne dla zachowania bezpieczeństwa i
ochrony zdrowia pracowników;
17)
5)
"
sygnale
ś
wietlnym
" - rozumie się przez to sygnał emitowany przez urządzenie wykonane z
przezroczystych lub półprzezroczystych materiałów, podświetlonych od wewnątrz lub z tyłu, tak
aby dawało to efekt świecącej powierzchni;
18)
5)
"
sygnale d
ź
wi
ę
kowym
" - rozumie się przez to sygnał akustyczny (dźwiękowy) emitowany
przez urządzenie przeznaczone do tego celu, bez uŜycia głosu ludzkiego i nieemitujące tego gło-
su, wskazujący na zaistnienie oraz - w razie potrzeby - trwanie i zakończenie niebezpiecznej sytu-
acji;
19)
5)
"
sygnale r
ę
cznym
" - rozumie się przez to ustalony ruch lub układ rąk i dłoni, słuŜący do
kierowania osobami wykonującymi czynności mogące stwarzać zagroŜenia dla bezpieczeństwa
pracowników;
2
-47
20)
5)
"
komunikacie słownym
" - rozumie się przez to ustaloną, krótką i jednoznaczną, informację
słowną wypowiadaną przez człowieka lub emitowaną jako głos ludzki, nakazującą określone po-
stępowanie w celu zachowania bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników.
D Z I A Ł I I
O b i e k t y b u d o w l a n e i t e r e n z a k ł a d u p r a c y
§ 3.
Budynki i inne obiekty budowlane, w których znajdują się pomieszczenia pracy, powinny być
zbudowane i utrzymywane zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach techniczno-
budowlanych.
§ 4. 1.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić na terenie zakładu pracy wykonane i oznakowane,
zgodnie z Polskimi Normami i właściwymi przepisami, drogi komunikacyjne i transportowe, zwane
dalej "drogami", drogi dla pieszych, zwane dalej "przejściami", i dojazdy poŜarowe oraz utrzymy-
wać je w stanie niestwarzającym zagroŜeń dla uŜytkowników. Drogi i przejścia oraz dojazdy poŜa-
rowe nie mogą prowadzić przez miejsca, w których występują zagroŜenia dla ich uŜytkowników.
2.
Drogi i przejścia powinny posiadać wymiary odpowiednie do liczby potencjalnych uŜytkowni-
ków oraz rodzajów i wielkości stosowanych urządzeń transportowych i przemieszczanych ładun-
ków. Minimalne wymiary dróg i przejść określają Polskie Normy.
3.
Nawierzchnia dróg, placów manewrowych, postojowych i składowych, dojazdów poŜarowych i
przejść powinna być równa i twarda lub utwardzona oraz posiadać nośność odpowiednią do obcią-
Ŝenia wynikającego ze stosowanych środków transportowych oraz przemieszczanych i składowa-
nych materiałów.
4.
Drogi, przejścia oraz place manewrowe, postojowe i składowe powinny posiadać urządzenia lub
inne rozwiązania techniczne zapewniające odprowadzanie wód opadowych.
§ 5. 1.
Na drogach transportowych i w magazynach nie powinny występować progi ani stopnie. W
przypadku zróŜnicowania poziomów podłogi, róŜnice te powinny być wyrównane pochylniami o
nachyleniu dostosowanym do rodzaju uŜywanego środka transportu, ale nie większym niŜ 8%.
2.
Pochylnie powinny umoŜliwiać bezpieczne poruszanie się pracowników i dogodny transport ła-
dunków.
§ 6. 1.
6)
Miejsca w zakładzie pracy, w których występują zagroŜenia dla pracowników, powinny
być oznakowane widocznymi barwami lub znakami bezpieczeństwa zgodnie z wymaganiami okre-
ślonymi w załączniku nr 1 do rozporządzenia i w Polskich Normach.
2.
JeŜeli oznakowanie, o którym mowa w ust. 1, nie jest wystarczające dla zapewnienia bezpieczeń-
stwa i ochrony zdrowia pracownika, miejsca niebezpieczne powinny być wyłączone z uŜytkowania
poprzez ich odpowiednie wygrodzenie lub w inny sposób.
3.
Otwory i zagłębienia powinny być zamknięte odpowiednimi pokrywami, a jeŜeli jest to niemoŜ-
liwe - właściwie ogrodzone i oznakowane.
4.
Miejsca niebezpieczne na przejściach zagraŜające potknięciem się, upadkiem lub uderzeniem
(np. stopnie) powinny być pomalowane barwami bezpieczeństwa zgodnie z Polskimi Normami.
5.
7)
Na drogach - w miejscach, w których moŜliwe jest niespodziewane wtargnięcie pieszych, w
szczególności przed bramami, drzwiami i przejściami, naleŜy ustawić barierki lub zastosować inne
skuteczne środki ochronne.
§ 7. 1.
Dróg, przejść i dojazdów poŜarowych nie wolno zastawiać materiałami, środkami transportu,
sprzętem i innymi przedmiotami.
2.
Na skrzyŜowaniach dróg powinna być zapewniona dobra widoczność.
§ 8.
W tunelach przeznaczonych do stałej komunikacji nie powinny znajdować się rurociągi słuŜące
do transportu materiałów niebezpiecznych, o których mowa w § 91, oraz transportu cieczy lub ga-
zów pod ciśnieniem albo o temperaturze wyŜszej niŜ 70 °C lub niŜszej niŜ -15 °C. Wymóg ten nie
dotyczy przewodów słuŜących do ogrzewania tunelu, jeŜeli temperatura czynnika grzewczego nie
przekracza 95 °C.
3
-47
§ 9. 1.
8)
Pracodawca jest obowiązany zapewnić drogi ewakuacyjne ze wszystkich pomieszczeń
obiektu budowlanego, w których mogą przebywać pracownicy, umoŜliwiające szybkie wydostanie
się pracowników na otwartą przestrzeń. Drogi ewakuacyjne oraz dojścia do nich prowadzące nie
mogą być zastawiane.
2.
Wymagania dla dróg ewakuacyjnych i warunki ewakuacji określają przepisy techniczno-
budowlane i dotyczące ochrony przeciwpoŜarowej.
§ 10. 1.
We wszystkich miejscach na terenie zakładu pracy, w których mogą przebywać pracowni-
cy, pracodawca jest obowiązany zapewnić oświetlenie elektryczne w porze nocnej lub jeŜeli oświe-
tlenie dzienne jest niewystarczające. Wymagania dotyczące oświetlenia określają Polskie Normy.
2.
Instalacje i urządzenia elektryczne powinny być tak wykonane i eksploatowane, aby nie naraŜały
pracowników na poraŜenie prądem elektrycznym, przepięcia atmosferyczne, szkodliwe oddziały-
wanie pól elektromagnetycznych oraz nie stanowiły zagroŜenia poŜarowego, wybuchowego i nie
powodowały innych szkodliwych skutków.
§ 11.
Zakład pracy powinien być wyposaŜony w urządzenia zapobiegające zanieczyszczeniu lub
skaŜeniu, w stopniu szkodliwym dla zdrowia ludzkiego - powietrza, gruntu oraz wód - substancjami
chemicznymi, pyłami, środkami promieniotwórczymi albo szkodliwymi czynnikami biologicznymi,
w związku z produkcją bądź inną działalnością zakładu pracy.
§ 12.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić ochronę obiektów budowlanych i urządzeń technicz-
nych przed gromadzeniem się ładunków i wyładowaniami elektryczności statycznej - stwarzający-
mi zagroŜenia w środowisku pracy.
§ 13. 1.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić dostateczną ilość wody zdatnej do picia oraz do ce-
lów higienicznosanitarnych, gospodarczych i przeciwpoŜarowych.
2.
Ilość wody do celów higienicznych przypadająca dziennie na kaŜdego pracownika jednocześnie
zatrudnionego nie moŜe być mniejsza niŜ:
1) 120 l - przy pracach w kontakcie z substancjami szkodliwymi, trującymi lub zakaźnymi albo
powodującymi silne zabrudzenie pyłami, w tym 90 l w przypadku korzystania z natrysków;
2) 90 l - przy pracach brudzących, wykonywanych w wysokiej temperaturze lub wymagających
zapewnienia naleŜytej higieny procesów technologicznych, w tym 60 l w przypadku korzystania z
natrysków;
3) 30 l - przy pracach niewymienionych w pkt 1 i 2.
3.
NiezaleŜnie od ilości wody, określonej w ust. 2, naleŜy zapewnić wodę niezbędną do utrzymania
czystości pomieszczeń i terenu zakładu pracy w ilości co najmniej 1,5 l na dobę na kaŜdy metr
kwadratowy powierzchni podłogi, wymagającej zmywania, oraz co najmniej 2,5 l na dobę na kaŜdy
metr kwadratowy powierzchni terenu poza budynkami, wymagającej polewania (tereny zielone,
utwardzone ulice, place itp.).
D Z I A Ł I I I
P o m i e s z c z e n i a p r a c y
Rozdział 1
Przepisy ogólne
§ 14.
Pracodawca jest obowiązany utrzymywać pomieszczenia pracy w czystości i porządku oraz
zapewnić ich okresowe remonty i konserwacje w celu zachowania wymagań bezpieczeństwa i hi-
gieny pracy.
§ 15. 1.
Pomieszczenia pracy i ich wyposaŜenie powinny zapewniać pracownikom bezpieczne i hi-
gieniczne warunki pracy. W szczególności w pomieszczeniach pracy naleŜy zapewnić oświetlenie
naturalne i sztuczne, odpowiednią temperaturę, wymianę powietrza oraz zabezpieczenie przed wil-
gocią, niekorzystnymi warunkami cieplnymi i nasłonecznieniem, drganiami oraz innymi czynnika-
mi szkodliwymi dla zdrowia i uciąŜliwościami.
2.
W pomieszczeniach pracy, w których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia (wysoka tempe-
ratura, hałas, drgania, promieniowanie, gazy, pyły, pary itp.) powinny być zastosowane rozwiązania
4
-47
techniczne uniemoŜliwiające przedostawanie się tych czynników do innych pomieszczeń pracy oraz
do pomieszczeń higienicznosanitarnych.
3.
Ściany i sufity pomieszczeń pracy, w których wydzielają się substancje szkodliwe dla zdrowia
pracowników lub pyły niebezpieczne pod względem wybuchowym, powinny mieć pokrycie
ochronne, zabezpieczające przed adsorpcją i gromadzeniem się pyłu oraz powinny być przystoso-
wane do łatwego czyszczenia lub zmywania.
4.
JeŜeli ze względu na rodzaj wykonywanych robót lub rodzaj stosowanych urządzeń moŜe zacho-
dzić niebezpieczeństwo wybuchu, stropy, dachy i ściany pomieszczeń pracy powinny być wykona-
ne zgodnie z wymaganiami bezpieczeństwa dla tego rodzaju robót lub znajdujących się tam urzą-
dzeń oraz zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi.
§ 16. 1.
9)
W pomieszczeniach oraz na drogach znajdujących się w obiektach budowlanych podłogi
powinny być stabilne, równe, nieśliskie, niepylące i odporne na ścieranie oraz nacisk, a takŜe łatwe
do utrzymania w czystości.
2.
W pomieszczeniach, w których mogą wystąpić mieszaniny wybuchowe palnych par, pyłów lub
gazów z powietrzem, powierzchnie podłóg powinny być wykonane z materiału niepowodującego
iskrzenia mechanicznego lub wyładowań elektrostatycznych.
3.
10)
JeŜeli podłoga jest wykonana z materiału będącego dobrym przewodnikiem ciepła lub jeŜeli
przy wykonywaniu pracy występuje jej zamoczenie, w przejściach oraz w miejscach do stania i sie-
dzenia powinny znajdować się podesty izolujące od zimna lub wilgoci albo powinny być stosowane
inne środki izolujące. Podesty powinny być stabilne, wytrzymałe na obciąŜenie uŜytkowe, zabez-
pieczające przed poślizgiem i potknięciem oraz łatwe do utrzymania w czystości.
§ 17.
W pomieszczeniach magazynowych i na drogach znajdujących się w obiektach budowlanych
powinny być umieszczone informacje o dopuszczalnym obciąŜeniu stropów.
§ 18. 1.
Pomieszczenia stałej pracy nie powinny być lokalizowane poniŜej poziomu otaczającego
terenu, z wyjątkiem pomieszczeń, o których mowa w ust. 2, oraz jeŜeli wymaga tego rodzaj pro-
dukcji (w chłodniach, rozlewniach win itp.).
2.
PoniŜej poziomu otaczającego terenu mogą znajdować się pomieszczenia pracy w garaŜu, ko-
tłowni i warsztatach podręcznych, pomieszczenia handlowe, usługowe i gastronomiczne w ulicz-
nych przejściach podziemnych, w podziemnych stacjach komunikacyjnych i tunelach, w domach
handlowych i hotelach oraz w obiektach zabytkowych, pod warunkiem zachowania wymagań prze-
pisów techniczno-budowlanych i po uzyskaniu zgody właściwego państwowego wojewódzkiego
inspektora sanitarnego, wydanej w porozumieniu z okręgowym inspektorem pracy.
3.
Na warunkach określonych w ust. 2 i w przypadku zapewnienia oświetlenia dziennego, pomiesz-
czenia stałej pracy mogą znajdować się w suterenach lub piwnicach.
§ 19. 1.
Powierzchnia i wysokość pomieszczeń pracy powinny zapewniać spełnienie wymagań bez-
pieczeństwa i higieny pracy, z uwzględnieniem rodzaju wykonywanej pracy, stosowanych techno-
logii oraz czasu przebywania pracowników w tych pomieszczeniach.
2.
Na kaŜdego z pracowników jednocześnie zatrudnionych w pomieszczeniach stałej pracy powinno
przypadać co najmniej 13 m
3
wolnej objętości pomieszczenia oraz co najmniej 2 m
2
wolnej po-
wierzchni podłogi (niezajętej przez urządzenia techniczne, sprzęt itp.).
§ 20. 1.
Wysokość pomieszczenia stałej pracy nie moŜe być mniejsza niŜ:
1) 3 m w świetle - jeŜeli w pomieszczeniu nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia;
2)
11)
3,3 m w świetle - jeŜeli w pomieszczeniu prowadzone są prace powodujące występowanie
czynników szkodliwych dla zdrowia.
2.
Wysokość pomieszczeń, o których mowa w ust. 1, moŜe być obniŜona w przypadku zastosowa-
nia klimatyzacji - pod warunkiem uzyskania zgody państwowego wojewódzkiego inspektora sani-
tarnego.
3.
Wysokość określona w ust. 1 pkt 1 moŜe być zmniejszona do:
1) 2,5 m w świetle:
a) jeŜeli w pomieszczeniu zatrudnionych jest nie więcej niŜ 4 pracowników, a na kaŜdego z nich
przypada co najmniej po 15 m
3
wolnej objętości pomieszczenia lub
5
-47
[ Pobierz całość w formacie PDF ]