2011 09, Knowledge, Educatipon, Matura Chemia Rozszerzony Arkusze Egzaminacyjne
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Centralna Komisja Egzaminacyjna
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu.
WPISUJE ZDAJĄCY
Miejsce
na naklejkę
z kodem
KOD
PESEL
EGZAMIN MATURALNY
Z CHEMII
POZIOM ROZSZERZONY
CZERWIEC 2011
Instrukcja dla zdającego
Czas pracy:
150 minut
1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 16 stron
(zadania
1–32).
Ewentualny
brak
zgłoś
przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin.
2. Rozwiązania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to
przeznaczonym przy każdym zadaniu.
3. W rozwiązaniach zadań rachunkowych przedstaw tok
rozumowania prowadzący do ostatecznego wyniku oraz
pamiętaj o jednostkach.
4. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
5. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl.
6. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie będą oceniane.
7. Możesz korzystać z karty wybranych tablic chemicznych,
linijki oraz kalkulatora.
8. Na karcie odpowiedzi wpisz swój numer PESEL i przyklej
naklejkę z kodem.
9. Nie wpisuj żadnych znaków w części przeznaczonej
dla egzaminatora.
Liczba punktów
do uzyskania: 60
MCH-R1_1P-113
2
Egzamin maturalny z chemii
Poziom rozszerzony
Zadanie 1.
(1 pkt)
Konfiguracja elektronowa atomu arsenu w stanie podstawowym jest następująca:
As
33
: 1s
2
2s
2
2p
6
3s
2
3p
6
3d
10
4s
2
4p
3
Narysuj klatkowy model rozmieszczenia
elektronów walencyjnych
atomu arsenu.
Zadanie 2.
(1 pkt)
Napromieniowanie izotopu
10
B cząstkami α
( )
4
2
He wywołuje reakcję jądrową, której
przebieg ilustruje schemat:
10
5
B
+
4
2
He
→
A
Z
X
+
1
0
n
1
1
β
( )
A
Z
Powstający w jej wyniku izotop
X
jest nietrwały i samorzutnie ulega przemianie
0
1
e
+
1
1
zgodnie ze schematem:
A
Z
A
Z
0
1
+
X
→
Y
+
e
1
1
2
2
Podaj symbol
pierwiastka Y
oraz wartość liczby masowej (A
2
) izotopu tego pierwiastka,
powstającego w powyżej opisanych przemianach.
Symbol pierwiastka Y: ..................................... Liczba masowa A
2
: .........................................
Zadanie 3.
(2 pkt)
Cząsteczka amoniaku ma kształt piramidy, co zilustrowano na poniższym schemacie.
Uzupełnij poniższe zdania, podkreślając jedno określenie spośród podanych w każdym
nawiasie.
1. W cząsteczce amoniaku atomowi azotu przypisuje się hybrydyzację ( sp / sp
2
/ sp
3
).
2. Spośród ( dwóch / trzech / czterech ) zhybrydyzowanych orbitali atomu azotu jeden
jest obsadzony przez ( wiążącą / niewiążącą ) parę elektronową.
Na podstawie: A. Bielański,
Podstawy chemii nieorganicznej
, Warszawa 2005
Egzamin maturalny z chemii
Poziom rozszerzony
3
Zadanie 4.
(2 pkt)
Pierwiastki X i Y leżą w tej samej grupie układu okresowego, przy czym jeden znajduje się
w trzecim, a drugi w piątym okresie. Elektroujemność pierwiastka X jest większa niż
elektroujemność pierwiastka Y.
Oba pierwiastki tworzą związki z wodorem, których wartości temperatury topnienia i wrzenia
(pod ciśnieniem atmosferycznym) podano w tabeli.
Temperatura
topnienia, ºC
Temperatura
wrzenia, ºC
Wodorek pierwiastka X
– 85,4
– 60,2
Wodorek pierwiastka Y
– 51,0
– 2,1
Wodorki obu pierwiastków rozpuszczają się w wodzie, tworząc roztwory o odczynie
kwasowym.
a) Na podstawie danych zawartych w tabeli określ stan skupienia wodorków obu
pierwiastków w temperaturze pokojowej i pod ciśnieniem atmosferycznym.
Stan skupienia
Wodorek pierwiastka X
Wodorek pierwiastka Y
Najwyższy stopień utlenienia pierwiastków X i Y jest taki sam. Tlenek, w którym pierwiastek
X przyjmuje swój najwyższy stopień utlenienia, jest bezwodnikiem kwasu
bardzo mocnego
,
zaś analogiczny tlenek pierwiastka Y jest bezwodnikiem kwasu bardzo słabego.
b) Korzystając z powyższych informacji, napisz, w którym okresie leży pierwiastek X,
a w którym pierwiastek Y, oraz określ przynależność obu pierwiastków
do konfiguracyjnego (energetycznego) bloku układu okresowego (s, p lub d).
Pierwiastek X leży w okresie .......................... , a pierwiastek Y leży w okresie ......................
Blok energetyczny: ..........................................
Zadanie 5.
(1 pkt)
Z podanego zbioru wybierz i podkreśl wzory
wszystkich
substancji, które
nie są jonowe
.
CO
2
N
2
Na
2
CO
3
NaOH NO
2
NH
4
Cl
4
Egzamin maturalny z chemii
Poziom rozszerzony
Zadanie 6.
(2 pkt)
Szybkość pewnej reakcji chemicznej zachodzącej zgodnie z równaniem stechiometrycznym
A + B → C
opisuje równanie kinetyczne
⋅=
Stała szybkości tej reakcji w temperaturze 20
o
C ma wartość k = 0,1 dm
3
·mol
–1
·s
–1
.
Sporządzono roztwór, w którym początkowe stężenie substancji A wynosiło 0,2 mol·dm
–3
,
a początkowe stężenie substancji B było równe 0,4 mol·dm
–3
. Temperatura roztworu była
utrzymywana na poziomie 20
o
C.
Oblicz szybkość reakcji substancji A i B (w temperaturze 20
ºC) w momencie, w którym
stężenie molowe substratu A
zmalało do połowy jego początkowej wartości
. Pamiętaj
o podaniu wyniku z jednostką.
v
k
c
⋅
c
A
B
Obliczenia:
Odpowiedź:
Zadanie 7.
(2 pkt)
Reakcję otrzymywania amoniaku z azotu i wodoru można opisać równaniem
N
2 (g)
+ 3H
2 (g)
R
2NH
3 (g)
Δ Hº = –91,88 kJ
a) Określ, czy reakcja syntezy amoniaku jest egzotermiczna, czy endotermiczna.
.......................................................................................................................................................
b) Ustal wartość standardowej
entalpii tworzenia
amoniaku.
Odpowiedź:
Egzamin maturalny z chemii
Poziom rozszerzony
5
Zadanie 8.
(3 pkt)
Przemysłowa metoda otrzymywania azotanu(V) amonu z amoniaku składa się z trzech
etapów, które można opisać w uproszczeniu jako:
Etap 1: utlenienie amoniaku tlenem z powietrza (przy udziale katalizatora platynowego)
do tlenku azotu(IV) i pary wodnej,
Etap 2: reakcja wytworzonego w etapie pierwszym tlenku azotu(IV) z wodą, której
produktami są kwas azotowy(V) i tlenek azotu(II),
Etap 3: zobojętnienie otrzymanego w etapie drugim kwasu azotowego(V) amoniakiem.
Napisz
w formie cząsteczkowej
równania reakcji zachodzących podczas każdego
z wymienionych etapów otrzymywania azotanu(V) amonu z amoniaku.
Etap 1: ..........................................................................................................................................
Etap 2: ..........................................................................................................................................
Etap 3: ..........................................................................................................................................
Zadanie 9.
(1 pkt)
Część amoniaku rozpuszczonego w wodzie ulega reakcji opisanej równaniem:
NH
+
+ OH
–
NH
3
+ H
2
O
R
4
Wskaż drobiny (cząsteczki lub jony), które w reakcji amoniaku z wodą tworzą
sprzężone pary kwas-zasada. Wpisz ich wzory do tabeli.
Sprzężona para 1
Kwas 1:
Zasada 1:
Sprzężona para 2
Kwas 2:
Zasada 2:
Zadanie 10.
(1 pkt)
Pewną objętość kwasu solnego o stężeniu molowym 0,1 mol·dm
–3
rozcieńczono wodą tak,
że pH otrzymanego roztworu było o dwie jednostki większe od pH roztworu początkowego.
Ustal stosunek objętości otrzymanego kwasu solnego (V
k
) i objętości początkowej kwasu
solnego (V
p
).
Obliczenia:
Odpowiedź:
V
k
=
V
p
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl charloteee.keep.pl
Centralna Komisja Egzaminacyjna
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu.
WPISUJE ZDAJĄCY
Miejsce
na naklejkę
z kodem
KOD
PESEL
EGZAMIN MATURALNY
Z CHEMII
POZIOM ROZSZERZONY
CZERWIEC 2011
Instrukcja dla zdającego
Czas pracy:
150 minut
1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 16 stron
(zadania
1–32).
Ewentualny
brak
zgłoś
przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin.
2. Rozwiązania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to
przeznaczonym przy każdym zadaniu.
3. W rozwiązaniach zadań rachunkowych przedstaw tok
rozumowania prowadzący do ostatecznego wyniku oraz
pamiętaj o jednostkach.
4. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
5. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl.
6. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie będą oceniane.
7. Możesz korzystać z karty wybranych tablic chemicznych,
linijki oraz kalkulatora.
8. Na karcie odpowiedzi wpisz swój numer PESEL i przyklej
naklejkę z kodem.
9. Nie wpisuj żadnych znaków w części przeznaczonej
dla egzaminatora.
Liczba punktów
do uzyskania: 60
MCH-R1_1P-113
2
Egzamin maturalny z chemii
Poziom rozszerzony
Zadanie 1.
(1 pkt)
Konfiguracja elektronowa atomu arsenu w stanie podstawowym jest następująca:
As
33
: 1s
2
2s
2
2p
6
3s
2
3p
6
3d
10
4s
2
4p
3
Narysuj klatkowy model rozmieszczenia
elektronów walencyjnych
atomu arsenu.
Zadanie 2.
(1 pkt)
Napromieniowanie izotopu
10
B cząstkami α
( )
4
2
He wywołuje reakcję jądrową, której
przebieg ilustruje schemat:
10
5
B
+
4
2
He
→
A
Z
X
+
1
0
n
1
1
β
( )
A
Z
Powstający w jej wyniku izotop
X
jest nietrwały i samorzutnie ulega przemianie
0
1
e
+
1
1
zgodnie ze schematem:
A
Z
A
Z
0
1
+
X
→
Y
+
e
1
1
2
2
Podaj symbol
pierwiastka Y
oraz wartość liczby masowej (A
2
) izotopu tego pierwiastka,
powstającego w powyżej opisanych przemianach.
Symbol pierwiastka Y: ..................................... Liczba masowa A
2
: .........................................
Zadanie 3.
(2 pkt)
Cząsteczka amoniaku ma kształt piramidy, co zilustrowano na poniższym schemacie.
Uzupełnij poniższe zdania, podkreślając jedno określenie spośród podanych w każdym
nawiasie.
1. W cząsteczce amoniaku atomowi azotu przypisuje się hybrydyzację ( sp / sp
2
/ sp
3
).
2. Spośród ( dwóch / trzech / czterech ) zhybrydyzowanych orbitali atomu azotu jeden
jest obsadzony przez ( wiążącą / niewiążącą ) parę elektronową.
Na podstawie: A. Bielański,
Podstawy chemii nieorganicznej
, Warszawa 2005
Egzamin maturalny z chemii
Poziom rozszerzony
3
Zadanie 4.
(2 pkt)
Pierwiastki X i Y leżą w tej samej grupie układu okresowego, przy czym jeden znajduje się
w trzecim, a drugi w piątym okresie. Elektroujemność pierwiastka X jest większa niż
elektroujemność pierwiastka Y.
Oba pierwiastki tworzą związki z wodorem, których wartości temperatury topnienia i wrzenia
(pod ciśnieniem atmosferycznym) podano w tabeli.
Temperatura
topnienia, ºC
Temperatura
wrzenia, ºC
Wodorek pierwiastka X
– 85,4
– 60,2
Wodorek pierwiastka Y
– 51,0
– 2,1
Wodorki obu pierwiastków rozpuszczają się w wodzie, tworząc roztwory o odczynie
kwasowym.
a) Na podstawie danych zawartych w tabeli określ stan skupienia wodorków obu
pierwiastków w temperaturze pokojowej i pod ciśnieniem atmosferycznym.
Stan skupienia
Wodorek pierwiastka X
Wodorek pierwiastka Y
Najwyższy stopień utlenienia pierwiastków X i Y jest taki sam. Tlenek, w którym pierwiastek
X przyjmuje swój najwyższy stopień utlenienia, jest bezwodnikiem kwasu
bardzo mocnego
,
zaś analogiczny tlenek pierwiastka Y jest bezwodnikiem kwasu bardzo słabego.
b) Korzystając z powyższych informacji, napisz, w którym okresie leży pierwiastek X,
a w którym pierwiastek Y, oraz określ przynależność obu pierwiastków
do konfiguracyjnego (energetycznego) bloku układu okresowego (s, p lub d).
Pierwiastek X leży w okresie .......................... , a pierwiastek Y leży w okresie ......................
Blok energetyczny: ..........................................
Zadanie 5.
(1 pkt)
Z podanego zbioru wybierz i podkreśl wzory
wszystkich
substancji, które
nie są jonowe
.
CO
2
N
2
Na
2
CO
3
NaOH NO
2
NH
4
Cl
4
Egzamin maturalny z chemii
Poziom rozszerzony
Zadanie 6.
(2 pkt)
Szybkość pewnej reakcji chemicznej zachodzącej zgodnie z równaniem stechiometrycznym
A + B → C
opisuje równanie kinetyczne
⋅=
Stała szybkości tej reakcji w temperaturze 20
o
C ma wartość k = 0,1 dm
3
·mol
–1
·s
–1
.
Sporządzono roztwór, w którym początkowe stężenie substancji A wynosiło 0,2 mol·dm
–3
,
a początkowe stężenie substancji B było równe 0,4 mol·dm
–3
. Temperatura roztworu była
utrzymywana na poziomie 20
o
C.
Oblicz szybkość reakcji substancji A i B (w temperaturze 20
ºC) w momencie, w którym
stężenie molowe substratu A
zmalało do połowy jego początkowej wartości
. Pamiętaj
o podaniu wyniku z jednostką.
v
k
c
⋅
c
A
B
Obliczenia:
Odpowiedź:
Zadanie 7.
(2 pkt)
Reakcję otrzymywania amoniaku z azotu i wodoru można opisać równaniem
N
2 (g)
+ 3H
2 (g)
R
2NH
3 (g)
Δ Hº = –91,88 kJ
a) Określ, czy reakcja syntezy amoniaku jest egzotermiczna, czy endotermiczna.
.......................................................................................................................................................
b) Ustal wartość standardowej
entalpii tworzenia
amoniaku.
Odpowiedź:
Egzamin maturalny z chemii
Poziom rozszerzony
5
Zadanie 8.
(3 pkt)
Przemysłowa metoda otrzymywania azotanu(V) amonu z amoniaku składa się z trzech
etapów, które można opisać w uproszczeniu jako:
Etap 1: utlenienie amoniaku tlenem z powietrza (przy udziale katalizatora platynowego)
do tlenku azotu(IV) i pary wodnej,
Etap 2: reakcja wytworzonego w etapie pierwszym tlenku azotu(IV) z wodą, której
produktami są kwas azotowy(V) i tlenek azotu(II),
Etap 3: zobojętnienie otrzymanego w etapie drugim kwasu azotowego(V) amoniakiem.
Napisz
w formie cząsteczkowej
równania reakcji zachodzących podczas każdego
z wymienionych etapów otrzymywania azotanu(V) amonu z amoniaku.
Etap 1: ..........................................................................................................................................
Etap 2: ..........................................................................................................................................
Etap 3: ..........................................................................................................................................
Zadanie 9.
(1 pkt)
Część amoniaku rozpuszczonego w wodzie ulega reakcji opisanej równaniem:
NH
+
+ OH
–
NH
3
+ H
2
O
R
4
Wskaż drobiny (cząsteczki lub jony), które w reakcji amoniaku z wodą tworzą
sprzężone pary kwas-zasada. Wpisz ich wzory do tabeli.
Sprzężona para 1
Kwas 1:
Zasada 1:
Sprzężona para 2
Kwas 2:
Zasada 2:
Zadanie 10.
(1 pkt)
Pewną objętość kwasu solnego o stężeniu molowym 0,1 mol·dm
–3
rozcieńczono wodą tak,
że pH otrzymanego roztworu było o dwie jednostki większe od pH roztworu początkowego.
Ustal stosunek objętości otrzymanego kwasu solnego (V
k
) i objętości początkowej kwasu
solnego (V
p
).
Obliczenia:
Odpowiedź:
V
k
=
V
p
[ Pobierz całość w formacie PDF ]